szkolnych, kształcenie i dokształcanie pedagogiczne czynnych nauczycie!; szkół wszystkich typów i pracowników administracji szkolnej. Na Studium przyjmowano studentów zwyczajnych i wolnych słuchaczy. Studentami zwyczajnymi mogli zostać kandydaci posiadajqcy magisterium, absolwenci liceów ogólnokształcących oraz osoby, które ukończyły zakład kształcenia kandydatów na nauczycieli szkół powszechnych, albo zdały równowartościowy egzamin i uzyskały dyplom na nauczyciela szkół powszechnych. Tak rozszerzono bazę rekrutacyjną do Studium ,0. Różne przygotowanie kandydatów i różne ich zamierzenia stały się powodem tego, że organizowano dla nich studia według różnych planów i o różnym czasie ich trwania. Program nauczania nie różnił się w zasadzie od przedwojennego.
W Uniwersytecie Warszawskim i Jagiellońskim obok studiów pedagogicznych istniały katedry pedagogiki i psychologii. Przy innych uniwersytetach władze oświatowe w latach 1945—1949 powołały katedry pedagogiki i psychologii. Zajmowały się one kształceniem studentów pedagogiki i psychologii, w następnych latach kształceniem zawodowym kandydatów na nauczycieli szkół średnich ogólnokształcących i przedmiotów ogólnokształcących w zakładach kształcenia nauczycieli i szkołach zawodowych.
Kształceniem nauczycieli przedmiotów zawodowych w szkołach spółdzielczych zajmowało się Studium Spółdzielcze, działające w ramach Wydziału Rolniczego Uniwersytetu Jagiellońskiego (do 1953 r.). Rozporządzeniem Ministra Oświaty z dnia 27 września 1946 r. w sprawie organizacji studiów i egzaminów na tym Studium, ustanowiono na trzecim roku studiów przedmioty wspólne i należące do jednego z czterech wybranych kierunków studiów. Czwartym kierunkiem studiów był kierunek pedagogiczny. W trzech trymestrach III roku studiów na tym kierunku studenci odbywali zajęcia z psychologii pedagogicznej, pedagogiki ogólnej, dydaktyki przedmiotów zawodowych w szkołach spółdzielczych — wraz z próbnymi lekcjami, historii i ustroju szkolnictwa, podstawowych zagadnień filozofii, biologii wychowawczej, higieny społecznej oraz seminarium z psychologii pedagogicznej. Po odbyciu trwającej dwa semestry praktyki kierowanej w instytutach spółdzielczych i egzaminie magisterskim, w skład którego wchodził m.in. przedmiot pracy magisterskiej kandydata, absolwent otrzymywał stopień magistra nauk spółdzielczych n.
W Uniwersytecie Poznańskim na Wydziale Rolniczo-Leśnym utworzono Studium Pedagogiczne dla kształcenia przyszłych nauczycieli szkół rolniczych.
Nauczyciele wychowania fizycznego kształceni byli w Studium Wychowania Fizycznego UJ i Uniwersytetu Poznańskiego. Na przykład Studium Wychowania Fizycznego UJ wznowiło działalność w ramach Wydziału Lekarskiego w 1945 r. i istniało do 1 stycznia 1950 r. Nauczycieli wychowania
10 W okresie międzywojennym kształcono studentów trzeciego i wyższych lat studiów uniwersyteckich, a także absolwentów uniwersytetu ze stopniem magisterskim.
11 Dz. Urz. Min. Ośw., 1946, nr 11, poz. 309.
141