1155788212

Ludowej daleko idgcym przeobrażeniom uległo kształcenie nauczycieli szkół średnich. Trzeba przypomnieć, że w iatach międzywojennych kształceniem nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących dla różnych typów szkól średnich zajmowały się wyłqcznie uniwersytety. Po II wojnie światowej udział uniwersytetów w dziele kształcenia nauczycieli szkół średnich uległ poważnemu ograniczeniu, a zadanie to przejęły w znacznym stopniu wyższe szkoły pedagogiczne. $ledzqc zasadnicze tendencje rozwojowe uniwersyteckich studiów dla nauczycieli można zauważyć, iż pierwotnie zwyciężyła zasada kształcenia, tzn. studia kierunkowe, magisterskie, a potrzebne kwalifikacje nauczycielskie zdobywano ubocznie lub dodatkowo. Na ogół jednak nie podejmowano tego dodatkowego wysiłku, co znalazło odbicie w fakcie, że wielu nauczycieli szkół średnich nie przystępowało do egzaminu państwowego na nauczyciela szkół średnich. Po tych nieudanych próbach wskrzeszenia dawnego trybu zdobywania kwalilikacji, podjęto wysiłki w kierunku „pedagogizacji" studiów. W 1950 roku wprowadzono na niektórych wydziałach i kierunkach studiów obowiqzkowe wykłady z tzw. ,,elementów nauk pedagogicznych", metodyki nauczania przedmiotu specjalizacji oraz 4-tygo-dniowej praktyki pedagogicznej -⁰. W atmosferze studiów uniwersyteckich studenci raczej myśleli o innej karierze, a pracownicy naukowi troszczyli się głównie o odpowiedniq liczbę godzin dla studiów kierunkowych. Jedynie władze resortowe stawały w obronie pedagogicznego przygotowania nauczycieli, uważajqc słusznie, że uniwersytety obok kształcenia kadr wysoko kwalifikowanych specjalistów dla różnych pozaoświatowych dziedzin życia, winny w większym stopniu partycypować w przygotowaniu kandydatów dc zawodu nauczycielskiego. Trzeba dodać, że uniwersytecki system kształcenia nauczycieli obejmował przez kilka lat wyższe studia nauczycielskie. W końcu zwyciężyła zasada zatrudniania, przygotowania zawodowego i od 1973 i. wprowadzono jednolite studia magisterskie nauczycielskie (zintegrowane).

Studia magisterskie dla pracujqcych nauczycieli stanowiq interesujqcy teren walki o demokratyzację oświaty na tym szczeblu. Uniwersytety niezbyt chętnie podejmowały nowe koncepcje kształcenia zaocznego, wieczorowego i eksternistycznego. Jeśli kształcenie stacjonarne (dzienne) w dużym stopniu przypomina szkolny system dydaktyczny, to studia zaoczne i korespondencyjne zmuszały do określonego wysiłku mającego na celu szukanie sposobów pośredniego kierowania procesem. Bardzo charakterystyczny jest fakt, że studia dla pracujqcych rozwijały się na uniwersytetach ze znacznym oporem, a zupełnie nikłe rezultaty uzyskiwano na studiach zaocznych i wieczorowych.

W ostatnim rozdziale starano się ukazać genezę wyższego szkolnictwa pedagogicznego, kształtowanie się profilu organizacyjno-programowego, różne formy studiów (studia dzienne zawodowe z okresu poczqtkowego WSP,

²⁰ J. K u I p a, Kształcenie nauczycieli w Polsce Ludowej, Kraków 1969, s. 17; W. Woj-tyński, Kształcenie w pictwszym ćwierćwieczu Polski Ludowej, s. 303.

2- Pr. Monogr. WSP Kraków Nr LVll 17