117829807

3

Neuronauka i psychologia poznawcza w praktyce — wspomaganie rozwoju podstawowych kompetencji matematycznych

Krzysztof Cipora (1), Monika Szczygieł (2)

¹    Instytut Psychologii UJ, Zakład Psychologii Eksperymentalnej

²    Instytut Pedagogiki UJ krzysztof.ciporaSuj.edu.pl

Streszczenie W niniejszej pracy przedstawiono możliwości wykorzystania narzędzi i metod wspomagania rozwoju kompetencji matematycznych opracowanych dzięki odkryciom w zakresie psychologii poznawczej i neuronauki. Kompetencje matematyczne mają bardzo duże znaczenie zarówno dla funkcjonowania jednostki, jak i na poziomie całej gospodarki. Współczesne narzędzia, zwłaszcza w formie gier pozwalają niwelować wczesne dysproporcje w zakresie liczenia i rozumienia podstawowych pojęć matematycznych. W pracy przedstawiono również ogólnodostępne polskie adaptacje takich narzędzi.

Wprowadzenie

W niektórych obszarach wiedza z zakresu psychologii poznawczej i neuronauki jest na tyle konkluzywna, by możliwe było jej wykorzystanie do wspomagania procesu kształcenia w szkole (por. Goswami, 2006). Wśród tych obszarów Goswami (2006) wymienia między innymi nauczanie podstaw matematyki i czytania. W niniejszej pracy skupiono się na możliwościach wspomagania rozwoju elementarnych kompetencji matematycznych. Zaprezentowane narzędzia dostępne w języku polskim są gotowe do zastosowania w praktyce edukacyjnej. Warto zaznaczyć, że opisane tu sposoby interwencji stanowią niewielki (choć niezwykle ważny) wycinek możliwości jakie stwarza wykorzystanie wiedzy z zakresu neuronauki i psychologii poznawczej w edukacji. Jak wskazuje Siegler (2009), poziom wczesnych osiągnięć matematycznych stanowi bardzo dobry predyktor późniejszych osiągnięć w tym zakresie. Związek między wczesnymi i późniejszymi osiągnięciami matematycznymi jest dwukrotnie silniejszy niż analogiczny związek w przypadku umiejętności czytania. Co więcej, początkowe dysproporcje w opanowaniu podstaw matematyki (na przykład wynikające z różnic w statusie społeczno - ekonomicznym; por. Ramani i Siegler, 2008), w toku dalszej edukacji coraz bardziej się pogłębiają (Ramani i Siegler, 2011).

Dane, które przytacza Butterworth, Varma i Laurilland (2011), wskazują iż niski poziom kompetencji matematycznych przekłada się bezpośrednio na funkcjonowanie gospodarki. Poprawa kompetencji matematycznych o pół odchylenia standardowego prowadziłaby do wzrostu PKB o 0,87%. Co więcej, poprawa