B.W. Wojciechowski: Stres przesłuchania 147
Grupa 20 osób badanych, pojedynczo, składa zeznania. W toku przesłuchania stosowana jest metoda swobodnej relacji, jako sposób uzyskiwania zeznań w pierwszym etapie przesłuchania, a następnie metoda pytań ukierunkowanych. Przesłuchujący dba o stworzenie dobrej atmosfery, utrzymanie prawidłowego kontaktu interpersonalnego (w tym także niewerbalnego), przyjmuje wobec badanego przyjazną postawę; jest ukierunkowany na pomaganie zeznającemu i dąży do uzyskania jak największej ilości wartościowych informacji, pozwala świadkowi na udzielenie pełnych odpowiedzi i nie ingeruje w tok jego wypowiedzi.
Wariant B: Zeznania w sytuacji dużego nasilenia stresu.
Grupa 20 osób badanych, pojedynczo, składa zeznania. W toku przesłuchania stosowana jest w jego pierwszym etapie metoda swobodnej relacji, a następnie pytań krzyżowych (cross-examination) jako sposób uzyskiwania zeznań. Przesłuchujący utrzymuje nieprawidłowy kontakt interpersonalny z osobami badanymi, jest do nich wrogo nastawiony. Narusza sferę intymną osoby badanej (zbliża się do niej na odległość mniejszą niż 46 cm), w trakcie przesłuchania staje za plecami badanego, podnosi głos, okazuje zniecierpliwienie i zdenerwowanie. Przesłuchujący dąży przede wszystkim do wykazania nieścisłości, niedokładności i błędów w zeznaniach; podważa wiarygodność i wartość dowodową zeznań oraz zwraca uwagę badanego na dolegliwość sankcji prawnych grożących za składanie nieprawdziwych zeznań; zadaje pytania i nie pozwala świadkowi na nie odpowiedzieć; przerywa przesłuchanie w chwilach krytycznych dla opisu zdarzeń.
Eksperymentator dokonuje analizy porównawczej efektów zeznań uzyskanych w warunkach sprzyjających (A) oraz w warunkach znacznego nasilenia stresu (B).
Pierwszy etap analizy uzyskanych zeznań to ocena ilościowa. W jej trakcie będzie ustalana:
— liczba odpowiadająca sumie informacji zgodnych z prawdą, trafnych (odpowiadających treści filmu);
— liczba odpowiadająca sumie informacji niezgodnych z prawdą, nietrafnych (niewystępujących w filmie);
— liczba odpowiadająca sumie odpowiedzi typu nie wiem, nie pamiętam lub brak odpowiedzi na temat jakiejś porcji treściowej;
— liczba odpowiadająca sumie odpowiedzi zmienionych (nieścisłych). Porównawczą analizę ilościową można przeprowadzić z wykorzystaniem tabeli 1.
10*