1194638368

B.W. Wojciechowski: Atmosfera przesłuchania 141

Przebieg eksperymentu

Etap I: Spostrzeganie

Grupa 40 osób badanych pierwszego dnia ogląda film. Obraz jest wyświetlany tylko raz. Osoby badane nie są świadome celu prezentacji, są jedynie poproszone o przybycie dnia następnego.

Etap II: Odtwarzanie spostrzeżeń

Wariant A. Przesłuchanie w atmosferze zaufania do świadka i niskiego nasilenia stresu.

Połowa grupy uczestniczącej w badaniach będzie zeznawała pojedynczo, w atmosferze zaufania i niskiego nasilenia stresu. Przed przyjęciem zeznań przesłuchujący uściśnie dłoń świadka, przedstawi się, opowie uczestnikowi badania o tym, skąd przyjechał, czym się na co dzień zajmuje, jaką pełni rolę w eksperymencie. Następnie zapyta o imię uczestnika badań, jego wiek, wykształcenie, zainteresowania. W dalszej części przesłuchania formułując pytania będzie się posługiwał imieniem świadka, zachowywał spokojnie, utrzymywał stosowny kontakt wzrokowy; nie będzie wstawał z miejsca i chodził po sali, bawił się długopisem, komentował lub przerywał wypowiedzi osoby badanej, oceniał zachowań lub stanów psychicznych przesłuchiwanego.

Przesłuchujący w pierwszym etapie umożliwi świadkowi swobodną relację, następnie będzie zadawał pytania ukierunkowane, dążąc do tego, by zeznania złożone przez uczestnika badań były możliwie obszerne i szczegółowe. Zeznania będą nagrywane.

Wariant B. Przesłuchanie w atmosferze nacechowanej podejrzliwością wobec świadka i dużym natężeniem stresu.

Druga połowa osób badanych będzie składała zeznania pojedynczo, ale w atmosferze podejrzliwości i wysokiego napięcia emocjonalnego. Przesłuchujący będzie przebywał w pomieszczeniu, do którego osoba badana zostanie wprowadzona przez eksperymentatora. Eksperymentator przedstawi osobę prowadzącą przesłuchanie, podając jej nazwisko, tytuł naukowy, stopień służbowy, a następnie opuści pomieszczenie. Przesłuchujący przed rozpoczęciem i w trakcie przesłuchania będzie stale patrzył na świadka i dążył do nieustannego utrzymywania z nim kontaktu wzrokowego. Podczas wypowiedzi osoby badanej przesłuchujący będzie nerwowo bawił się długopisem, chodził po sali lub stawał za plecami świadka. Gdy dostrzeże przejawy zdenerwowania osoby badanej, będzie nazywał jej stany emocjonalne wypowiadając następujące kwestie: Widzę, że Pan/Pani się denerwuje; Proszę się nie bać odpowiadać; Zdenerwowanie nie pomoże Panu/Pani w składaniu zeznań: Widzę, że jest Pan/Pani zdenerwowany/zdenerwowana, radziłbym się uspokoić. Przesłuchanie rozpocznie się od swobodnej relacji, ale