1194638407

168 Część IV: Sytuacja zbierania zeznań.

Organizacja i przebieg eksperymentu

Etap I: Wybór pomocników powinien być przeprowadzony według kryteriów: jak najmniejszej znajomości osób będących w grupie badanej oraz jak największej gwarancji dyskrecji. Aby zwiększyć prawdopodobieństwo spełnienia pierwszego warunku eksperymentator zadaje pytanie (wiedząc, że grupą badaną będzie IV rok psychologii specjalność sądowa): Czy ktoś z Państwa zna może kogoś z „sądówki” z IV roku? Osoby, które taką znajomość zadeklarują, automatycznie nie są brane pod uwagę jako potencjalni pomocnicy. O spełnieniu drugiego kryterium możemy wnioskować na podstawie własnej znajomości studentów oraz ich znajomości przez innych pracowników dydaktycznych. Dodatkowo osoby wyznaczone do eksperymentu pouczamy o obowiązku zachowania dyskrecji i odbieramy pisemne zobowiązanie do zachowania tajemnicy.

Ważne jest, aby potencjalni badani byli zapoznani z podstawowymi metodami i technikami przesłuchania. Dlatego na tym etapie, np. podczas zajęć bezpośrednio poprzedzających badanie, eksperymentator przypomina wiedzę z tego zakresu, mówiąc studentom, że wiedza ta będzie niezbędna do ćwiczeń na kolejnych zajęciach.

Etap II: Jeden z pomocników eksperymentatora przygotowuje opowiadania na temat autentycznego zdarzenia z własnego życia (P). Drugi przygotowuje historię wymyśloną ale prawdopodobną w kontekście jego osobowości i dotychczasowej linii życia (F). Drugi pomocnik powinien dostać także polecenie, aby do wymyślonej historii włączył jakieś zdarzenie z własnego życia, ale dokonał w nim zmian, które nie będą dla niego zagrażające.

Historie powinny być przygotowane według następujących standardów:

—    czas wypowiedzi powinien wynosić 4—6 minut, eksperymentator nie ingeruje w inne czynniki warunkujące faktyczną zawartość treściową np. ilość słów czy tempo mówienia;

—    historia nie powinna dotyczyć życia studenckiego, tak aby badani przysłuchując się historii prawdziwej nie mogli odnaleźć elementów znanych sobie, a przysłuchując się historii nieprawdziwej — wywnioskować na podstawie kontekstu, że takie zdarzenia nie mogły mieć miejsca;

—    pomocnicy eksperymentatora nie opowiadali o tym zdarzeniu wcześniej nikomu, kto mógłby znaleźć się w grupie osób badanych;

—    opisy/historie mają być opowiedziane w formie odpowiedzi na pytanie: „Co świadkowi wiadomo w sprawie?”;

—    historia ma opowiadać o zdarzeniu, którego głównym bohaterem nie jest opowiadający, będący tylko bezpośrednim obserwatorem zdarzenia;

—    historia powinna dotyczyć zdarzenia zawierającego motywy łamania prawa, przestępstw, wykroczeń, demoralizacji itp.