1155786353

i podobnie przejście jej z zakrzywienia w stan wypro-slowauy znowu jako ^J/₂    ^ *^eg° wynika, że nawi

janie się liny na bęben, polegające na jeduorazowem ugięciu prostej liny i pozostawieniu jej w stanie ugiętym, odpowiada ^ł/₂ ugięciu. Natomiast przewijanie się liny przoz krąźok uważamy za bardziej szkodliwe niż jej nawijanie się na bęben i to w stosunku 1 do */₂, czyli 2:1. Gdy lina po wyprostowaniu z ugięcia w jedną stronę uloga ponownie wygięciu w stronę przeciwną, liczymy to drugie wygięcie podwójnie.

Założenia te odpowiadają w przybliżeniu spostrzeżeniom poczyuionym przy pomiarach trwałości. Dają one wskazówkę, jak w przyszłości należy projektować wyciągarki wszelkiego rodzaju, z uwzględnieniem najlepszych warunków bezpieczeństwa i trwałości tego, może niepokażnego, ale faktycznie najważniejszego elemeutu maszyn dźwigowych, jakim jest lina.

Rys. 7.

Układy lin w wyriayach.

dźwigarek. Pomiary liczby ugięć, czyli trwałości granicz-n ej 7', przy której liny ulegają już urwaniu, dawały różne wyniki, od 30.000 do 2,500.000 ugięć, zależnie od wielkości c i cr, podczas gdy wpływ grubości liny nie został jeszcze należycie wyświetlony.

Z powyższej liczby T zużytkować można do celów technicznych tylko pewną część, którą nazwę trwałością tech-

T

n i c z n ą albo użyteczną i~ , gdzie q przyjąć można równo 4 albo 5, nieaiedy 3.

Na większą liczbę ugięć nie można lin narażać z tego powodu, że ilość urwanych drutów byłaby już zbyt wielka.

Zauważywszy regularny i zgodny przebieg krzywych trwałości granicznych dla zwykłych pewności jt=6 do 12, przy wartościach 7\ przekraczających 1,000.000, zbadałem dokładniej związki funkcyjne, zachodzące między stosunkami z, naprężeniami o i pewnościami i otrzymałem wyniki, które podaję w zestawieniu i wykresie rys. 5.

Jeżeli przyjmiemy, że dla dźwigarek przemysłowych trwa-

T

łość graniczna T—10° i techniczna: i= - =250.000, wystarczą

i zestawimy według „przekroju" wykresu 3, przy danern T

przynależne wielkości i />, to otrzymamy tabelę 5, zawie-

ó

rającą kolejno:    p, o,o'_} S=o + o' i stosunek c' =/)/</.

Liczby tej tabeli ważne są tylko dla jednego typu liny, badanego przez Benoita, o małej średnicy d=8,5 a stosuukowo grubych drutach <5=1, dla 70=16000, £— 2007000, oraz stałej dla wszystkich stosunków z trwałości granicznej 7’= 1000000, względnie technicznej i = 250.000.

11 ość drutów przerwanych, aż do 250.000 ugięć ¹ licząc, wynosiła przy o— 2000, /= cv>5 na 1 m bieżący liny.

T a b. 5.

Rys. 4 pokazuje 4 typy układów dla wyciągów i dowodzi, że ze stanowiska trwałości liny najgorszym jest używany często w górnictwie i wiertnictwie układ 1 z ilością ugięć 4,5, najlepszym zaś układ ITT (w=l), polegający na tern, że się całą maszynę wyciągową wraz z bębnem dla liny głównej i przeciwciężaru umieszcza wprost na szczycie wiązania prowadzącego klatkę. Układ IV polega na zastąpieniu bębua tarczą tarciową (Koepe) i powoduje 2 ugięcia na cykl, t. zn. na jedno podniesienie i opuszczenie.

Najlepszy układ III powoduje na każdy cykl roboczy tylko 1 ugięcie, najgorszy zaś 4,5 ugięcia.

Na wykresach rys. 3 (Beuoit-Krell) zestawiono charakterystyki trwałości jednego typu liny o splocie krzyżowym, </ = 8*5, 6 -= 1 mm, K^= IG tonn, przy różnych pewnościach prostych p i na różnych bębnach o średnicach I) od 350 ó do 1000 <5.

Podobne pomiary z grubszemi linami wykonał prof. W o er nie (Gdańsk) w r. 1024. Najnowsze doświadczenia niemieckie są obecnie w toku.

Gdy będziemy mieli tego rodzaju wykresy i tabele dla lin różnych grubości, zwłaszcza od 9 do 30 mm (J), wtedy będzie można z góry określić użyteczną trwałość lin przy różnych obciążeuiach o i stosunkach z oraz z¹.

Liua 8,5 mm </>, <5=1, splot krzyżowy.

IT—” ii Mi5=		o	• *-a'	S~=		| i
ll z	p min.	(u żyt-	dodat-	<r-f a'	i = D/d	Uwagi
		kowe)	kowe
					1480/8,5-
p ^480	12	1330	4320	5650	1 56,5	Stosunki
490	10	1600	4230	5830	57,7	> 56
510	S	2000	4070	6070	j (50	wypadają tu dość
525	7	2290	3950	6240	i 62	korzystnie
560	6	2670	3700	6370	66
620 1	5	[3200]	3340	[6540]	!	Naprężenie .V przokracza jużj
780 l>	4	[4000]	2660	[Oli 60]		dopuszczalne £=6400

W ostatnich dwu wierszach należałoby obniżyć naprężenie

o, aby naprężenie wypadkowe nie przekroczyło £ =    = oo6400.

Wykres rys. 5 przedstawia te same zależności co tabela 5. Stosunki r odcięto na osi poziomej, p i o na osi pionowej. Pewność p zmienia się według hiperboli.

Z wykresu tego widać, że osiągnięcie trwałości technicznej i = 250.000 możliwem jest przy używanych w technice pew-

D

nościach „prostych" tylko dla stosunków s od 480.

<5

/ >

większych

Naprężenia o i stopnie pewności przy stałej

trwałości /= 250.000.

Z dotychczasowych badań w tej dziedzinie wyprowadzić woźna kilka ważnych w skazań dla k o u s 1. r u ktorów

W miarę zwiększania stosunku z maleją przynależno pewności p_} wobec czego rosuą naprężenia użyteczne <7 a wyzyskanie wytrzymałości liny staje się coraz to lepsze, bo rośnie

stopień wyzyskania

(25)

Dla objaśnienia tego przebiegu

1000 kg,

zauwazę,

że dla ciężaru %

*