1313878205

pedagogicznego, jak i zapotrzebowanie rynku zatrudnienia. W związku z tym narasta z każdym rokiem konkurencja o zdobycie miejsca w szkole czy uczelni, szczególnie w szkołach przygotowujących do zawodów cieszących się popularnością i wysokim prestiżem społecznym. Atmosfera konkurencji prowadzi do szybkiego podnoszenia się kwalifikacji kandydatów, stawiając tym samym w trudnej sytuacji komisje egzaminacyjne decydujące o ich przyjęciu do szkoły czy na uczelnię. Ta sytuacja zmusza nie tylko do rewizji standardów wymagań, ale i kryteriów selekcji, gwarantujących optymalny nabór kandydatów rokujących największe nadzieje na pomyślne ukończenie uczelni i efektywne funkcjonowanie w społeczeństwie dorosłych.

Problem racjonalnej gospodarki potencjałem uzdolnień i kwalifikacji, jaki stanowią kandydaci do szkół różnych kierunków i specjalności, to dziś problem ogólnoświatowy, aktualny zarówno w krajach kapitalistycznych, jak i socjalistycznych, w krajach rozwijających się i w krajach przodujących w rozwoju techniczno-gospodarczym. Błędne decyzje w tej dziedzinie mogą bowiem narazić społeczeństwo na niepowetowane straty.

Druga przyczyna zainteresowań prognozą powodzenia w studiach, to narastające w skali międzynarodowej zapotrzebowanie na wysokiej klasy specjalistów, zdolnych do szybkiej asymilacji gwałtownie rozwijającej się nauki i techniki i zdolnych do twórczego włączenia się w ten proces rozwoju. Stąd zainteresowanie talentami i osobowościami twórczymi, zainteresowanie metodami ich wykrywania i przewidywania szans rozwoju oraz osiągnięć w studiach i pracy zawodowej.

Trzecią wreszcie przyczyną wzrastającego zainteresowania problemem przewidywania powodzenia w studiach i nauce szkolnej jest rozwój, w obrębie nauk pedagogicznych, poważnych studiów nad zagadnieniem wychowania i wykształcenia młodego pokolenia, spowodowany między innymi radykalnymi zmianami mikro- i makrostruktur społecznych, jakie zaszły w wyniku obserwowanej w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat rewolucji społecznej i technologicznej. Zmiany środowisk ludzkich, jakie zaistniały w ciągu tych lat, są zdaniem ekspertów większe niż zmiany obserwowane w Europie w ciągu ostatnich stuleci. Postępująca automatyzacja przemysłu, szybki rozwój środków masowej informacji, rozwój medycyny i farmakologii, przemiany polityczne i społeczne spowodowały radykalne zmiany całego środowiska ludzkiego zarówno w aspekcie demograficznym, jak społeczno-ekonomicznym i kulturowym, zachwianie się tradycyjnych systemów wartości i ocen. Zmiany te pociągnęły za sobą konieczność rewizji dotychczasowych metod i założeń programowych wychowania i wykształcenia młodzieży oraz konieczność rewizji dotychczasowych kryteriów osiągnięć szkolnych i zawodowych. Problemy pedagogiczne urastają dziś w skali światowej do rangi problemów politycznych, budząc zainteresowania zarówno władz, jak i specjalistów wielu dziedzin gospodarki narodowej.

W Polsce problem trafnej prognozy powodzenia w studiach nabiera szczególnego znaczenia z kilku specyficznych dla naszego kraju powodów. Nasz system szkolnictwa jest systemem scentralizowanym i selektywnym, nietolerującym zmiany wybranego kierunku studiów. Dotyczy to zarówno studiów muzycznych, jak i innych. Niezdanie egzaminu wstępnego, albo niedostanie się na uczelnię z powodu braku miejsca, przekreśla szansę kontynuacji nauki w wybranej specjalności czy na wybranym kierunku studiów co najmniej na rok, a niekiedy na znacznie dłużej, co z pedagogicznego punktu widzenia jest niekorzystne dla dalszego rozwoju jednostki i jej efektywnego funkcjonowania w grupie rówieśniczej. Jeszcze gorzej, jeśli do szkoły czy uczelni zostanie przyjęty nieodpowiedni kandydat, niemający szans na efektywne ukończenie studiów. Nie tylko blokuje on miejsce bardziej od siebie zdolnemu kandydatowi i naraża społeczeństwo na straty finansowe, ale naraża również na niepotrzebną stratę energii i czasu pedagogów, a siebie niekiedy na ciężką frustrację, rzutującą niekorzystnie na dalszy rozwój i przystosowanie spo-łeczno-emocjonalne do otoczenia.

Stąd coraz większa odpowiedzialność członków komisji egzaminacyjnych i konieczność doboru takich kryteriów i metod selekcji, które gwarantowałyby najbardziej właściwy i trafny dobór kandydatów na studia. To znaczy dobór takich kandydatów, którzy mają większe szanse, niż kandydaci odrzuceni, na pozytywne ukończenie studiów i efektywne funkcjonowanie w przyszłej pracy zawodowej. Właściwe rozwiązanie problemu metod i kryteriów selekcji kandydatów na 12 | PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWYCH WYNIKÓW BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH NAD WYZNACZNIKAMI POWODZENIA W DZIAŁALNOŚCI MUZYCZNEJ I NAUCE SZKOLNEJ