postaw, postrzegania, kompetencji, wzorców zachowań oraz stylu i jakości zarządzania bezpieczeństwem w organizacji. Organizacje z pozytywną kulturą bezpieczeństwa charakteryzuje komunikacja oparta na wzajemnym zaufaniu, wspólne postrzeganie ważności bezpieczeństwa oraz zaufanie do skuteczności działań prewencyjnych.38
Pidgeon określa kulturę bezpieczeństwa i higieny pracy jako system znaczeń, poprzez który określona grupa ludzi rozumie zagrożenia na świecie. System ten zawiera również wyjaśnienia związane z wypadkami - dlaczego i jak powstają? Kultura bezpieczeństwa odzwierciedla stosunek danej społeczności do ryzyka, zagrożeń i bezpieczeństwa oraz hierarchizuje wartości w tym zakresie. Wysoka kultura bezpieczeństwa jest związana z wysoką wartością przypisywaną zdrowiu i życiu ludzkiemu oraz utrzymywaniem granicy między niezbędnym ryzykiem, które jest nieodłącznym elementem życia i rozwoju, a zapewnieniem bezpieczeństwa i ochrony przed zagrożeniami.39 Uwrażliwienie na zagadnienia życia i bezpieczeństwa ludzi powinno być nadrzędną wartością kultury bezpieczeństwa pracy.
Studenski postrzega kulturę bezpieczeństwa i higieny pracy jako zbiór psychologicznych, społecznych i organizacyjnych czynników uruchamiających lub podtrzymujących działania chroniące życie i zdrowie zarówno w pracy, jak i w czynnościach poza-zawodowych.40 Silne zaangażowanie w kwestie bezpieczeństwa powinno przejawiać się wdrażaniem probezpiecznych zachowań równolegle na gruncie zawodowym, jak i podczas spędzania czasu wolnego.41
kultura bezpieczeństwa |
kultura bezpieczeństwa |
kultura bezpieczeństwa | ||
społeczeństwa |
przedsiębiorstwa |
jednostki |
Rysunek 1.3. Czynniki wpływające na kulturę organizacyjną
Źródło: opracowanie własne na podstawie: R. Studenski, Kultura bezpieczeństwa..., op. cit.
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
Wielopłaszczyznowość omawianego pojęcia pozwala na wyróżnienie trzech poziomów kultury bezpieczeństwa. Pojęciem najbardziej ogólnym jest kultura bezpieczeństwa społeczeństwa, która rozumiana jest jako stosunek określonej grupy społecznej bądź całego społeczeństwa do ryzyka. Może być on również wyrażany jako
38 C.R. Horbury, D.M. Bottomley, Research into health and safety in the paper industry, Health &Safety Laboratory, IR/RAS/98/2,1997.
39 N. F. Pidgeon, Safety culture: a key theoretical issues „Work & Stress" 1998 Vol. 12, No. 3, pp. 202-216.
40 R. Studenski, Kultura bezpieczeństwa pracy w przedsiębiorstwie „Bezpieczeństwo Pracy" 2000 nr 9,
s. 1.
41 Ibidem.
17