1484605886

- mówimy wtedy o oburęczności pierwotnej. Może się jednak zdarzyć, że oburęczność jest konsekwencją treningu - wtedy jest to oburęczność wtórna. Istotne jest tu jednak to, że w przypadku lateralizacji nieustalonej bardzo często spotykamy się z opóźnionym rozwojem ruchowym dziecka oraz z obniżoną sprawnością manualną.

Przyczyny zaburzeń lateralizacji

Zgodnie z teoriami endogennymi (M.Annett, H.Gordon, N.Geschwind) przyczynę leworęczności warunkują czynniki wewnętrzne organizmu. Dominacja jest tu ściśle określona i trwała, a więc nie zmienia się w ciągu życia jednostki. Wśród tych teorii najbardziej znana jest:

•    koncepcja genetyczna, która za przyczynę leworęczności uważa dziedziczenie jej w kolejnych pokoleniach rodziny,

•    koncepcja organiczna, która mówi o leworęczności patologicznej, czyli takiej, która została spowodowana uszkodzeniem lub dysfunkcją lewej półkuli mózgowej i przejęciem dominacji przez półkulę prawą,

•    koncepcja biologiczna, wg której leworęczność jest związana z migrenowymi bólami głowy i zaburzeniami autoimmunologicznymi u osób płci męskiej oraz w ich rodzinach. Jest to uwarunkowane nadmierną produkcją męskiego hormonu płciowego - testosteronu, który może hamować rozwój lewej półkuli mózgu powodując leworęczność.

Wg teorii egzogennych (M.Sovak) źródło leworęczności należy upatrywać w środowisku zewnętrznym, a dokładniej rzecz ujmując w środowisku społecznym.

Zgodnie z tymi teoriami dominacja ręki jest uwarunkowana kulturowo tradycją przekazywaną z pokolenia na pokolenie i treningiem używania ręki podczas wykonywania codziennych czynności. Dominacja jednej z półkul mózgu ma charakter wtórny i wykształciła się w związku ze stymulacją tej półkuli podczas wykonywania czynności manualnych.

Lateralizacia nieustalona

Oprócz dzieci o wczesnej i silnej lateralizacji są też takie, które są zlateralizowane słabo. U tych właśnie dzieci jeszcze na początku edukacji w szkole brak jest wyraźnej dominacji którejś z rąk, dlatego nazywamy je oburęcznymi. Jeśli występuje też brak przewagi czynnościowej w zakresie oczu i nóg nazywamy je obustronnymi. Nie znaczy to oczywiście, że tak samo sprawnie dzieci te posługują się obiema rękoma, zazwyczaj mówi się, że posiadają one obydwie ręce „lewe". Dzieci ze słabą lateralizacją wykazują czasem zdolność do częstego używania jednej ręki a potem drugiej. Mamy wtedy do czynienia z tzw. dominacją zmienną. Oburęczność może być zjawiskiem przejściowym, zdarza się jednak, że dzieci takie pozostają

2