1492317153

WSTĘP

Globalizacja jest procesem trwającym od chwili narodzin handlu międzynarodowego. Dynamiczna integracja gospodarek wielu krajów, mająca miejsce w ostatnich trzydziestu latach, związana jest bezpośrednio z rozwojem światowych korporacji, w tym ponadnarodowych grup kapitałowych. Podmioty te odgrywają obecnie kluczową rolę w procesie globalizacji, głównie za sprawą ekspansji handlu międzynarodowego, bezpośrednich inwestycji zagranicznych, fuzji, przejęć i aliansów strategicznych. Proces globalizacji korporacyjnej uwarunkowany i kształtowany jest przez postęp naukowo-techniczny, liberalizację polityki gospodarczej oraz wzrost konkurencji międzynarodowej. Sprzyja mu ponadto łatwość komunikacji oraz malejące koszty transportu.

Do najważniejszych czynników decydujących o ekspansji ponadnarodowych grup kapitałowych należą: poszukiwanie rynków zbytu oraz nowych zasobów, podnoszenie efektywności oraz poprawa pozycji konkurencyjnej, jak też poszukiwanie krajów o niskich obciążeniach fiskalnych. Ekspansja owa prowadzi do wzrostu międzynarodowej wymiany handlowej, w tym także przepływów wewnętrznych w ramach ponadnarodowych grup kapitałowych. Transfer dokonywany pomiędzy podmiotami powiązanymi w ramach grupy kapitałowej może dotyczyć: dóbr i usług, wartości niematerialnych i prawnych, pożyczek oraz innych form finansowania, jak też podziału kosztów zarządzania lub kosztów prac badawczo-rozwojowych. Ceny w transakcjach wewnątrzgrupowych nazywane są cenami transferowymi. Charakteryzują się one tym, iż ich kształtowanie nie wynika z mechanizmu rynkowego, a jest wynikiem ustaleń pomiędzy powiązanymi ze sobą stronami transakcji. Ceny transferowe mogą być oparte na kosztach lub cenach rynkowych, przyjęte jako ceny podwójne lub zostać wynegocjowane. Na ich poziom mają jednoczesny wpływ zarówno czynniki zewnętrzne (np. taryfy celne, relatywne różnice w opodatkowaniu, charakter polityki rządowej oraz kursy walutowe), jak też wewnętrzne (np. majątkowe zróżnicowanie podmiotów zależnych oraz ich udziały w rynku), a o ostatecznej wartości tego parametru decydują subiektywne cele grupy kapitałowej jako całości.

Zasady ustalania i zarządzania cenami transferowymi w grupie kapitałowej określane są mianem polityki cen transferowych. Ponadnarodowe grupy kapitałowe poprzez odpowiednie kształtowanie cen transferowych realizują takie cele, jak np.:

•    maksymalizacja zysku,

•    zapewnienie zgodności celów realizowanych przez poszczególne podmioty z celami nadrzędnymi grupy kapitałowej,

6