1531834794

39

Idee

z walki w przyrodzie, z głodu i śmierci bezpośrednio wynika najwznioślej-25 sze zjawisko, jakie możemy pojąć, a mianowicie powstawanie wyższych form zwierzęcych. Wzniosły zaiste jest to pogląd, że Stwórca natchnął życiem kilka form lub jedną tylko i że gdy planeta nasza, podlegając ścisłym prawom ciążenia, dokonywała swych obrotów, z tak prostego początku zdołał się rozwinąć i wciąż się jeszcze rozwija nieskończony szereg form 30 najpiękniejszych i najbardziej godnych podziwu.

w watce o byt, 1859, fragmenty*przełożyli Szymon Dickstein' i Józef Ntisbaum²

Walka o byt: Muszę zaznaczyć tutaj, że używam wyrażenia „walka o byt" w obszernym i przenośnym znaczeniu, rozumiejąc przez nie stosunek zależności jednych istot od drugich, a także (co daleko jest ważniejsze) nie tylko życie osobników, ale i pomyślne widoki na pozostawienie po sobie potomstwa. O dwóch zwierzętach z rodziny psów można słusznie utrzymywać, że w czasie głodu walczą ze sobą o pożywienie i życie. (...) najostrzej konkurują ze sobą formy najbliżej spokrewnione, odmiany jednego gatunku, gatunki jednego lub pobliskich rodzajów, ponieważ mają prawie jednakową budowę, konstytucję i obyczaje. Wskutek tego każda nowa odmiana lub gatunek będzie w czasie swego powstawania najmocniej naciskała na najbliżej spokrewnioną formę i będzie usiłowała ją wytępić.

Dobór naturalny: (...) czyż możemy wątpić (biorąc pod uwagę, że rodzi się daleko więcej osobników, niż się ich może utrzymać przy życiu), że osobniki mające jakąkolwiek, chociażby drobną przewagę nad innymi będą miały największe widoki przetrwania i pozostawienia potomstwa? Z drugiej strony, możemy być pewni, że wszelka zmiana, chociażby w najmniejszym stopniu szkodliwa, musi ulec koniecznie zagładzie. Otóż to utrzymywanie się korzystnych dla osobnika różnic i odmian oraz zagładę szkodliwych nazwałem „doborem naturalnym" lub „przeżyciem najstosowniejszego". (...) Można obrazowo powiedzieć, że dobór naturalny co dzień, co godzinę na całym świecie zwraca uwagę na wszelką, chociażby najdrobniejszą zmianę, odrzuca to, co złe, zachowuje i gromadzi wszystko, co dobre. Spokojnie i niepostrzeżenie pracuje on wszędzie i zawsze, skoro tylko nadarzy się sposobność, nad udoskonaleniem każdej istoty organicznej w odniesieniu do jej organicznych i nieorganicznych warunków życia. Tych drobnych zmian postępowych nie spostrzegamy wcale, dopóki ręka czasu nie wyrysuje swego piętna na długim szeregu wieków; a tak są ubogie nasze wiadomości o ubiegłych epokach geologicznych, że spostrzegamy tylko, iż obecne formy życia różnią się od form dawnych.

° ^Pnatiych ras w watce o byut859. przelożylf Szymon^Dickslei^Ti Józef Nusbaum

Zbliżenie Styl naukowy

Odrębność stylu naukowego wynika z dążenia do obiektywizmu i ścisłości. Styl ten nie może być emocjonalny, powinien za to charakteryzować się logicznym uporządkowaniem wywodu, przejrzystością i precyzją. Dlatego cechuje go posługiwanie się terminologią właściwą dla danej dziedziny wiedzy oraz pojęciami abstrakcyjnymi. W publikacjach prezentujących osiągnięcia nauki szerszemu gronu odbiorców dominuje styl popularnonaukowy. Teksty tego typu zawierają więcej przykładów, silniejsze jest w nich dążenie do ożywienia wypowiedzi. Ze względu na brak merytorycznego przygotowania potencjalnych odbiorców używa się tu mniejszej liczby specjalistycznych terminów, zastępując je omówieniami. Choć współczesny styl naukowy ukształtował się w XX wieku, to jego cechy można znaleźć w pracach badaczy żyjących w XIX stuleciu, na przykład w dziełach Karola Darwina.

CHODŹ, nnsMY

D/fRu/i/a

Rysunek Sławomira Mrożka, „Szpilki” 1974

Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl