1588093918

Zagadnienia wprowadzające 11

3 mówi, iż obowiązek wykonywania zadań publicznych powinien przede wszystkim spoczywać na organach najbliższych obywatelowi. Zapis ten z racji znaczenia Karty powinien zostać uwzględniony we wszystkich ustawodawstwach państw UE¹⁴. W Konstytucji RP zasada subsydiarności została zapisana w preambule i wskazuje, że w systemie administracji publicznej zadania powinny być realizowane na jak najniższym poziomie, przy zapewnieniu środków proporcjonalnych do osiągnięcia celu¹⁵. Tak więc przyjęta koncepcja samorządu terytorialnego, oparta na zasadzie pomocniczości, nie stoi w sprzeczności z zasadą unitarności państwa. Jednostki samorządu terytorialnego w Polsce nie mają uprawnień władzy ustawodawczej, a podejmowane przez nie akty administracyjne (ogólne i indywidualne) muszą mieć umocowanie w Konstytucji i ustawach¹⁶.

3.2. Zasada samodzielności

Zasada ta oznacza, że admmnistracja publiczna (jej organy) realizuje samodzielnie przekazane mu prawnie zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. W literaturze przedmiotu wyróżnia się najczęściej następujące aspekty samodzielności admnistracji:

-    wyodrębnienie prawne - tzn. przyznanie osobowości prawnej, dającej możliwość podejmowania m.in. czynności o charakterze cywilnoprawnym, w tym w zakresie posiadania i zarządzania majątkiem;

-    przyznanie samorządom prawa wykonywania zadań określonych ustawowo - także stanowienia prawa miejscowego, w przypadku Polski zgodnego z ustawą o ogłaszaniu aktów normatywnych na poszczególnych szczeblach władzy;

-    samodzielność finansowa - w przypadku Polski wynikająca przede wszystkim z przepisu art. 167 ust. 1 Konstytucji, który zapewnia jednostkom samorządu terytorialnego udział w dochodach publicznych; wśród dochodów jednostek samorządu terytorialnego wyróżnia się dochody (podatki) własne, subwencje i dotacje celowe z budżetu państwa.

Gwarancje samodzielności finansowej zapewnia art. 167 ust. 2 Konstytucji RP, a konkretyzują ją odpowiednie ustawy¹⁷.

4. Specjalizacja w administracji publicznej

Uwzględniając historyczny aspekt zmian w podziale administracyjnym kraju oraz zakres prawnych i innych kompetencji administracji publicznej, należy zgodzić się ze spostrzeżeniem S. Kowalewskiego, że struktura ta nie

¹⁴    Por. B. Dolnicki, 2003: Samorząd terytorialny, Kraków, s. 23-25.

¹⁵    Por. W. Kisiel, 2003: Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa, s. 33; patrz także: K. Głąbicka, M. Grewiński, 2003: Europejska polityka regionalna, Warszawa, s. 64-70.

¹⁶    Tamże', patrz także: Z.Ofiarski, M. Mokrzyc, B. Rutkowski, 1998: Reforma samorządu terytorialnego, t. 1, Szczecin-Zielona Góra, s. 34.

¹⁷    Por. J. Wojnicki, Samorząd lokalny w Polsce i Europie, Pułtusk 2003, s. 54-56.