1650026032

432

- PRZEGLĄD TECHNIC?mv

przy pomiarach w locie może oddać bardzo dobre usługi.

Poza tem eksponaty oficjalne, więc np. statystyki odnoszące się do lotnictwa szwajcarskiego, wystawa znaczków pocztowych lotniczych, niewątpliwie dla filatelistów ciekawa, gdyż prezentuje marki poczty lotniczej jeszcze z r.

1913 i bogatą kolekcję aż do ostatnich czasów. Część ma-terjału propagandowego, dotyczącego postępów lotnictwa francuskiego, znana z ostatniej wystawy paryskiej, i t. p.

w tym dziale zwrócił moją uwagę model wnętrza samolotu ze sterownią, połączony z modelem samolotu i ilustrujący doskonale związanie ruchów sterowni z ruchem sterów i reagowaniem na nie samolotu. Model ten cieszył się ogromnem powo-winno sobie w dziale lotniczym c

Rozważania nad zagadnieniem wytrzymałościowem prętów podłużnie ściskanych^

M. T. H U B E R

iii.

Spójrzmy teraz na zagadnienie wyboczenia jako zagadnienie wytrzymałościowe prętów podłużnie ściskanych pod kątem wymagań techniki konstrukcyjnej i zapytajmy się, która z wielkości charakterystycznych powyżej wymienionych, t. j. Pe, Pb i P jest dla konstruktora najważniejsza. Która z nich pozwoli mu ocenić najlepiej pewność projektowanego pręta ściskanego przy danej wartości P obciążenia użytkowego. Mamy oczywiście na myśli przypadki zwykłego osiowego ściskania bez uchwytnych mimośrodów i t. p. zboczeń od założeń teoretycznych.

Odpowiedź wypadnie różna, zależnie od tego a) jaki jest materjał pręta, b) jaka jego smukłość i c) jakie odkształcenie podłużne pręta można dopuścić ze względu na jego rolę konstrukcyjną.

Niepodobna tutaj rozpatrywać wszystkich możliwych przypadków, poprzestaniemy więc na najważniejszych i najbardziej charakterystycznych:

1) Niechaj materjałem pręta będzie stal lub inny metal o podobnych własnościach mechanicznych. Materjał posiada z reguły granicę proporcjonalności i mniej lub więcej wyraźną granicę plastyczności. Wzór Eulera jest ważny przy smu-kłości s większej od wartości granicznej, obliczonej ze znanych wzorów, które będą przytoczone poniżej. W przedziale smukłości od 0 do s_g, Pe nie ma żadnego znaczenia realnego. Mamy zatem do wyboru tylko między Pb i P. Przy bardzo małych wartościach smukłości doświadczenie daje tak wielkie wartości Pb i P (przyczem P > P»,), że przy praktykowanym w zwykłych obliczeniach stopniu pewności nie mielibyśmy rękojmi, iż pod obciążeniem użytkowem nie powstaną wyraźni skrócenia plastyczne, a tych z reguły dopuścić nie można. Należy zatem, nie troszcząc się o Pt, i f. rachować w zwykły sposób naprężeniemdo-puszczał nem o wartości odpowiednio zmniejszonej w stosunku do granicy plastyczności. Przy takiem postępowaniu obciążenie użytkowe wypada niezależne od smukłości, oczywiście tylko do pewnej wartości, którą narazie trudno określić ściśle ale w praktyce łatwo ocenić.

Przechodząc teraz do przedziału smukłości średnich, zauważymy, że przekroczenie wartości r, mniejszej od P musiałoby wywołać wygięcie trwa; łe, czego oczywiście dopuścić nie można, oą: wniosek, że należy ustalać pewność i oblicz®* przekroju raczej według Pb, a nie według większego odeń P.

'W przedziale smukłości, rozpoczynającymi smukłością graniczną s_(r i sięgającym do W* szych smukłości praktycznie stosowanych, warte* P tak nieznacznie przewyższa Pb, które przyt** schodzi się z wartością Pe, że praktycznie m przyjąć P = Pb = Pe. To wynika z doświadcz* i rozważań teoretycznych').

Dla smukłości bardzo wielkich jest wpraw®* P wyraźnie większe od Pb = Pe, ale wotosłonego unikania takich smukłości w P^r®^K strukcyjnej dochodzimy z powyższych do wniosku:

•) Do

do str. 408

w zesz. 12 z r. b.