Ekonomia społeczna w teorii i praktyce
nych. W ciągu kilkunastu ostatnich lat sektor ekonomii społecznej znacznie się rozwinął, choć nie jest jeszcze tak dobrze skonsolidowany i silny jak w krajach Europy Zachodniej1.
Można zatem powiedzieć, że ekonomia społeczna po wieloletnim okresie pozostawania na uboczu zainteresowań, z impetem powróciła na forum społeczne. Mimo to termin „ekonomia społeczna” nadal nie doczekał się jednolitej definicji. W opracowaniach dotyczących zagadnień ekonomii społecznej spotkać można różne opinie o złożoności tego pojęcia i zakresie jego oddziaływań. Równolegle funkcjonują terminy - „gospodarka obywatelska”, „gospodarka społeczna”, „ekonomia solidarności” czy „ekonomia współpracy”.
Ekonomia społeczna, najprościej ujmując, to wyodrębniany ze względu na swą specyfikę sektor gospodarki, w którym w sposób unikatowy kojarzona jest działalność gospodarcza z celami społecznymi.
W literaturze przedmiotu ekonomia społeczna definiowana jest często jako określenie specyficznych dla niej form prawno-organizacyjnych (podejście praw-no-instytucjonalne) lub zasad charakteryzujących podmioty uczestniczące w ekonomii społecznej (podejście normatywne)2. Pojęcie to może być również rozpatrywane jako specyficzny sposób działania podmiotów ekonomii społecznej.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej definiuje ekonomię społeczną jako działalność organizacji, które łączą cele gospodarcze oraz społeczne, przy czym społeczne mają znaczenie nadrzędne. Ekonomia społeczna uzupełnia lukę w gospodarce, w której tradycyjne przedsiębiorstwa nie funkcjonują ze względu na brak wystarczającej opłacalności, a typowe organizacje społeczne nie potrafią działać efektywnie. Instytucje ekonomii społecznej to najczęściej spółdzielnie, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, stowarzyszenia prowadzące oraz fundacje.
Działalność w obszarze ekonomii społecznej jest próbą połączenia gospodarowania z budowaniem więzi społecznych, których zasadniczym celem jest wzmocnienie bezpieczeństwa ekonomicznego i socjalnego zamieszkałych w danym państwie podmiotów indywidualnych. Konkurencyjna gospodarka rynkowa podporządkowana jest kryterium efektywności. Ekonomia społeczna, respektując wymogi efektywności gospodarowania, dąży do realizacji wielu innych wartości i celów: wzmacniania spójności społecznej, budowy zaufania, zwiększania
Tamże.
J. Hausner, Ekonomia społeczna jako kategoria rozwoju, [w:] Ekonomia społeczna a rozwój, pod red. Jerzego Hausnera, Kraków, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego, 2008, s. 11.