1933502004

DOI: 10.5604/00332860.1161605

PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZA, NR 7/2015, 183-188

PROBLEMY PRAKTYKI PSYCHOLOGICZNEJ

ANNA MATCZAK, ALEKSANDRA JAWOROWSKA

Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego

TESTY, TESTOWANIE, DIAGNOZA - CO Się ZMIENIŁO W OSTATNIM 25-LECIU

Sn •eszczenie: Omawiając zmiany, jakie nastąpiły w minionym 25-leciu, w pierwszej kolejności wskazano na znaczny wzrost liczby testów, legalnie dostępnych i należycie opracowanych psychometrycznie, które można stosować w diagnozie psychologicznej. Szczególną uwagę zwrócono na narzędzia używane w badaniach dzieci i młodzieży. Zaakcentowano też korzystne przeobrażenia, jakie dokonały się w świadomości użytkowników testów i spowodowały zmiany w ich podejściu do zagadnień psychometrycznych, stosunku do przepisów prawa autorskiego oraz postawach wobec standardów diagnozowania.

Słowa kluczowe: testy, psychometria, diagnoza, standardy diagnozowania

Pod koniec lat 80. zeszłego wieku instrumentarium polskiego psychologa-praktyka było nadzwyczaj ubogie. Nieliczne testy, jakimi dysponował, były na ogół narzędziami obcymi, nie w pełni zaadaptowanymi do naszych warunków, pozbawionymi polskich norm, a w dodatku często stosowanymi z pogwałceniem praw autorskich i wydawniczych. Dziś, po 25 latach, sytuacja znacznie się zmieniła. Funkcjonuje legalny rynek testów - istnieje kilka specjalistycznych wydawnictw, wśród nich najstarsze - Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, posiadających w swoich ofertach kilkaset testów i kwestionariuszy, które mogą znaleźć zastosowanie zarówno w diagnozie przeprowadzanej na użytek praktyki, jak i w badaniach naukowych. W prezentowanym krótkim przeglądzie skoncentrujemy się na tych narzędziach, które mogą być wykorzystane w odniesieniu do dzieci i młodzieży.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na podstawowe dla wielu działów praktyki psychologicznej narzędzia, jakimi są testy inteligencji i skale rozwojowe. Psycholog zainteresowany pomiarem inteligencji ma już nareszcie pewne możliwości wyboru - dostępne są zarówno testy inteligencji płynnej (różne wersje Testu Matryc Ra-vena i Neutralnego Kulturowo Testu Cattella, Międzynarodowa Wykonaniowa Skala Leitera), jak i testy inteligencji skrystalizowanej. Wśród tych ostatnich trzeba wymienić przede wszystkim najpowszechniej używaną na świecie Skalę Inteligencji Wechsle-ra (w wersjach dla dzieci — WISC-R, i dla dorosłych — WAIS-R) oraz Skale Inteligencji i Rozwoju (IDS) i Skale Inteligencji i Rozwoju dla Dzieci w wieku Przedszkolnym (IDS-P), będące adaptacjami narzędzi niemieckojęzycznych. Są też narzędzia rodzime - bateria testów APIS, przeznaczona (w wersji APIS-P) do badania uczniów od szóstej

Adres do korespondencji: [e-mail]