1941125379

rzona reforma w jeszcze silniejszym stopniu niż dotychczas wymaga nauczyciela jak najwyżej kwalifikowanego. Stopniowa realizacja postulatów kształcenia wszystkich nauczycieli na poziomie wyższym stanowić będzie fundament nowej, zreformowanej szkoły” ².

Podstawowym czynnikiem utrudniajqcym realizację zasady równego co do poziomu wykształcenia dla wszystkich nauczycieli i wychowawców było wieikie zapotrzebowanie na kadrę nauczycielskq w toku industrializacji i budownictwa socjalistycznego. Postępujqca rozbudowa szkolnictwa na wszystkich poziomach nauczania, towarzyszqcy jej wzrost liczby dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, a także dqżenie do poprawy warunków realizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego, powodowały stale wzrastajqce zapotrzebowanie na kadrę coraz wyżej kwalifikowanych nauczycieli. Do głoszonych od lat przez postępowych pedagogów koncepcji kształcenia nauczycieli na poziomie wyższym dla wszystkich typów szkół powrócono na Zjeździe Oświatowym w maju 1957 r. oraz w czasie późniejszych różnych zjazdów i dyskusji nauczycielskich. Wcieleniu tego postulatu w życie miało służyć utworzenie trzyletnich wyższych szkół nauczycielskich i pięcioletnich wyższych szkół pedagogicznych. Jednak pełna realizacja tej zasady w praktyce nastq-piła znacznie później, bo dopiero pod koniec lat sześćdziesiqtych. Do czasu powołania pierwszych wyższych szkół nauczycielskich funkcjonowały równolegle dwa typy kształcenia nauczycieli szkół podstawowych: na poziomie szkoły średniej (liceum pedagogiczne) oraz na poziomie półwyższym (studium nauczycielskie).

Kształt organizacyjny i programowy zakładów kształcenia nauczycieli podlegał licznym przeobrażeniom, ewoluujqc stopniowo ku formom coraz wyższym: od liceum pedagogicznego poprzez studium nauczycielskie i wyż-szq szkołę nauczycielskq do kształcenia wszystkich nauczycieli, niezależnie od stopnia szkoły, w której pracujq, na poziomie wyższym, akademickim w uniwersytetach i wyższych szkołach pedagogicznych. Modyfikacja programu i całej struktury kształcenia nauczycieli była wynikiem zmian społecznych, ekonomicznych, kulturalnych i oświatowych zachodzqcych w naszym kraju, przy czym bezpośredniq ich przyczynę stanowiły zmiany dokonujqce się w szkolnictwie w zakresie jego struktury, celów i zadań, jak również treści i metod kształcenia oraz rosnqcych zadań społeczno-zawodowych nauczyciela.

Niestety, w pierwszych latach powojennych rozległe potrzeby ilościowe szkolnictwa narzuciły konieczność utrzymania kształcenia nauczycieli szkół podstawowych na poziomie średnim, a nawet zorganizowania różnych form przyspieszonego przygotowania kandydatów do zawodu nauczycielskiego. Słowem, organizowane w ciqgu 30-lecia różne typy szkół pedagogicznych i różne formy kształcenia nauczycieli rozwiqzywały określone zadania bieżq-

² W. Bieńkowski, Zasady reformy ustroju szkolnego (w:) Ogólnopolski Zjazd Oświatowy w Łodzi, 18—22 czerwca 1945, Warszawa 1945, s. 106.

6