1941127266

247

KRONIKA NAUKOWA, SPRAWOZDANIA

tylko ekonomicznym, ale i politycznym. Globalny kapitalizm rozwija się nie tylko dzięki uwolnieniu mechanizmów rynkowych, ale jest też celowo wspierany przez rozwinięte demokracje kapitalistyczne.

Zdaniem prof. Romana Kuźniara (który wygłosił referat „Polityka zagraniczna w warunkach globalizacji”) wraz z globalizacją postępuje koncentracja światowej gospodarki. Wskutek tego rośnie polityczna przewaga państw ekonomicznie najsilniejszych. Stosunki międzynarodowe są zatem coraz mniej demokratyczne, a suwerenność państwowa coraz częściej jest ograniczana wskutek poddawania się wielu krajów normom ustalanym przez organizacje międzynarodowe (nawet w zakresie uregulowań dotyczących stosunków wewnętrznych).

O tym, że globalizacja przejawia się wyraźnie również próbami (zwykle skutecznymi) narzucania słabszym norm „uniwersalnych” (wartości regulatywnych uznawanych przez silniejszych za wzorowe) mówił również prof. Teodor Filipiak, który (w referacie „Filozofia uniwersalizmu a kwestie narodowe w Europie”) uniwersalizm Unii Europejskiej określił jako niedopuszczalny dyktat wobec polityki suwerennych państw, oraz prof. Mirosław Karwat (autor referatu „Wpływ globalizacji na treść i zakres partycypacji politycznej”), który stwierdził, że w stosunkach międzynarodowych dochodzi do zasadniczych przeobrażeń; jednym z nich jest zmiana w procesach legitymizacji władzy. Nie wystarcza już bowiem wewnętrzna legitymizacja rządzących. Możliwa jest odmowa legitymizacji danego reżimu ze strony wspólnoty międzynarodowej. Podstawowa kiedyś w prawic międzynarodowym wartość, jaką była suwerenność państwowa, ustępuje miejsca innym, jak np. zasada ochrony praw człowieka. Zarazem większe szanse partycypacji politycznej uzyskują organizacje określające się jako apolityczne (organizacje broniące praw człowieka, Czerwony Krzyż itp.).

Zdaniem prof. Włodzimierza Anioła (autora referatu „Wpływ globalizacji na koncepcję i praktykę «państwa opickuńczego»”), osłabiając pozycję państwa narodowego i wymuszając posunięcia monetarystyczne (redukcję zatrudnienia, obniżenie poziomu świadczeń socjalnych) globalizacja przyczynia się do kryzysu państwa opiekuńczego.

W referatach i dyskusji stosunkowo niewiele mówiono o miejscu Polski w procesach globalizacji. Na pewno nasz kraj jawi się tu bardziej jako przedmiot a nie podmiot omawianych procesów. I tak np. według prof. Michała Gajlewicza (autora referatu „Czy globalizacja mediów w Polsce?”) nasza kultura masowa — jak w wielu innych krajach — jest zdominowana przez globalną kulturę amerykańską. Zdaniem prof. Kuźniara gospodarka Polski obecnie jest znacznie mniej globalna niż w czasach RWPG, bo zasadnicze punkty i odniesienia polskiej polityki zagranicznej ograniczają się do Europy Środkowej, Unii Europejskiej i NATO. Zdaniem prof. Filipiaka jesteśmy przede wszystkim obiektem dyktatu europejskiego uniwersalizmu.

W świetle przedstawionych opinii rysuje się więc raczej mało optymistyczny obraz skutków przemian zachodzących we współczesnych świecie. Tym bardziej, że postępy globalizacji wydają się nieuchronne, a efekty prób przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom z nią związanych nie są widoczne.

Jarosław Grzybczak

Po dziesięciu latach zmian.

Transformacja systemów medialnych u progu społeczeństwa informacyjnego XXI wieku

Konferencja Międzynarodowego Stowarzyszenia Badań Mediów i Komunikowania

(IAMCR/A1ER1), Lipsk, 28 lipca-1 sierpnia 1999

Coroczna konferencja IAMCR, największego międzynarodowego stowarzyszenia badaczy komunikowania (ponad 1500 członków z 80 krajów), odbyła się w 1999 roku w Lipsku. Wybór miejsca spotkania — jak zwykle w przypadku IAMCR — był znaczący: w tym mieście targów i antykwariatów powstała pierwsza europejska akademicka placówka prasoznawcza — Institut fur Zeitungskunde der Universitiit Leipzig (1916), w Lipsku od-