1950083378

ANALIZY

składają się Mołdawia, Ukraina i Białoruś. Ten wektor rosyjskiej polityki zagranicznej to bufor rozdzielający obszar wpływów Moskwy od Unii Europejskiej. Drugi obszar to Kaukaz Południowy, gdzie niezwykle silne ze względów etnicznych są wpływy Turcji. Trzeci to Azja Środkowa, gdzie Moskwa konkuruje, ale też współpracuje, z Chinami. Należy podkreślić, iż każdy z tych obszarów wzbudza zainteresowanie Stanów Zjednoczonych¹².

Z punktu widzenia obecnego projektu Unii Celnej istotną datą był marzec 1994 r., gdy prezydent Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew przedstawił publicznie pomysł Unii Euroazjatyckiej. Rosja pozostała jednak sceptyczna wobec tego pomysłu, obawiając się, iż straci pozycję lidera procesów integracyjnych w przestrzeni postradzieckiej¹³.

Lublin 2009. We wprowadzeniu autorstwa T. Kapuśniaka czytamy: Nowa Europa Wschodnia we współczesnym układzie sił odnosi się do byłych republik sowieckich - Białorusi, Mołdawii i Ukrainy. Na skutek geopolitycznych zmian, jakie miały miejsce w 2004 i 2007 roku, państwa te znajdują się obecnie między Unią Europejską i coraz bardziej asertywną Federacją Rosyjską. Przedmiotowe, a nawet wrogie traktowanie Ukrainy przez Rosję oraz długi okres bierności, a następnie wzrastającej aktywności Unii powoduje, że Ukraina, Białoruś i Mołdawia muszą zmierzyć się z ogromną skalą wyzwań. Dzięki właściwemu rozpoznaniu zagrożeń płynących tak z uwarunkowań wewnętrznych, jak i ze środowiska międzynarodowego oraz dzięki odpowiedniej reakcji na nie państwa te mogą zmniejszyć potencjalnie niekorzystny układ sił, a poprzez działania antycypacyjne nawet czerpać korzyści ze swojego geopolitycznego położenia i aktualnej sytuacji - por. ibidem, s. 10.

¹²    Por. J. Korejba, Will Putin Restore the USSR, „New Eastern

Europę” 23 February 2013    [za:]

httD://www.neweastemeurone.eu/node/670. dokument pobrany 3 czerwca 2013.

¹³    Obecnie realizowany plan W. Putina dotyczący powołania Unii Euroazjatyckiej to powrót do pomysłu kazachskiego prezydenta. Przywódca Federacji Rosyjskiej podjął się tego wyzwania z odmiennych przyczyn. Projekt Unii to dowód

Pierwsza koncepcja unii celnej wśród członków WNP dotyczyła Związku Białorusi i Rosji, który funkcjonuje od stycznia 1995 r. To obecnie najpoważniejsza koncepcja integracji gospodarczej na obszarze postradzieckim. Ukraina w tym projekcie nie uczestniczyła, gdyż lata 90-te XX w. to początek „polityki wielowektorowości”¹⁴, oficjalnie wprowadzonej do dokumentów ukraińskich na początku XXI wieku.

Koncepcja Unii Euroazjatyckiej

Swoisty przełom w krótkiej historii procesów integracyjnych pod przewodnictwem Rosji na obszarze postradzieckim związany jest z powołaną

neoimperialnych ambicji Rosji, nawet kosztem budowania przyjaznych stosunków z Zachodem. W Rosji niektórzy analitycy interpretują projekt W. Putina jako oznakę rosnącego pragmatyzmu Moskwy w kontaktach z państwami postradzieckimi. Por. V. Frolov, łntroduction [w:] Russia Profile Experts Panel: Putin’ś Eurasian Union, „Russian Profile”    14    October    2011    [za:]

htto://russiaorofile.org/exoerts panel/47177.html. dokument pobrany 3 czerwca 2013. Zob. więcej: Regional trade integration and Eurasia Economic Union, s. 62 - 80 [w:] Transition Report 2012: integration across borders, European Bank for Reconstruction and Development, November 2012.

¹⁴ Warto zaznaczyć, iż doktrynę wielowektorowości, która praktycznie już funkcjonowała, sformułował w styczniu 2001 r., Anatolij Zlenko, minister spraw zagranicznych Ukrainy. W powszechnym obiegu funkcjonuje ona właśnie pod jego nazwiskiem. W jednym z wystąpień stwierdzał on: w obecnych warunkach Ukraina rozwija strategiczne partnerstwo z Federacją Rosyjską i Stanami Zjednoczonymi Ameryki (...), a także umacnia dobrosąsiedzkie stosunki z Polską, Słowacją, Węgrami, Rumunią Mołdową i Białorusią. Przewiduje to też pogłębienie partnerskich kontaktów z Berlinem, Londynem i Paryżem. Cyt. za: T. A. Olszański, Trud niepodległości. Ukraina na przełomie tysiącleci Kraków 2003, s. 126-127. Zob. także: K. Zasztowt, Stosunki Ukrainy z Turcją [w:] Ukraina iv stosunkach międzynarodowych, pod red. T. Kapuśniaka i M. Pietrasia, Lublin 2007, s. 291 i n.