2091575957

PRAWO DO NADAŃ JAKO NOWA KATEGORIA PRAWNA

• ••

93

miast druga została opisana poprzez otwarty zakres znamion czynu w wyrażeniu „w inny sposób niż określony narusza”²⁷.

Występkiem zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 2, ograniczenia wolności, albo grzywny, na mocy art. 116 ustawy, będzie także czyn polegający na rozpowszechnianiu nadania bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom. Rozpowszechnianie, o którym tu mowa, należy pojmować szerzej niż w art. 6 ust. 3 ustawy, a mianowicie jako czynienie powszechnie dostępnym²⁸. Natomiast określenie „bez uprawnienia” należy odczytywać jako świadome działanie bez odpowiedniego zezwolenia, które winno być udzielone przez podmiot uprawniony, a z kolei sformułowanie „wbrew warunkom uprawnienia” wykładać należy jako nieprzestrzeganie przez naruszyciela nałożonych w tym zakresie ograniczeń co do terminu udzielonego zezwolenia lub liczby egzemplarzy utrwaleń nadań’⁹. Przestępstwo wyżej opisane ma nadto dwie postaci kwalifikowane. Surowszą odpowiedzialność, bowiem karę pozbawienia wolności do lat 3, poniesie sprawca działający w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, a także osoba, która uczyniła sobie z popełniania przestępstwa stałe źródło dochodu, albo też działalność taką organizuje lub nią kieruje. W tym ostatnim wypadku sankcja ustawowa jest jeszcze wyższa, bo od 6 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. W art. 116 ust 4 przewidziano natomiast formę uprzywilejowaną, gdy sprawca działa nieumyślnie. W tym przypadku czyn taki zagrożony jest karą pozbawienia wolności do roku, ograniczenia wolności albo grzywny.

Występkiem w rozumieniu ustawy jest także czyn polegający na tym, iż sprawca bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom utrwala lub zwielokrotnia nadanie godząc się jednocześnie na ich rozpowszechnianie. Również to przestępstwo ma formę kwalifikowaną, gdy sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa stypizowanego w ust.l art. 117 stałe źródło dochodu, albo działalność przestępną organizuje bądź nią kieruje. O ile podstawowa forma opisywanego tu czynu zabronionego zagrożona jest sankcją pozbawienia wolności do lat 2, ograniczenia wolności albo grzywny, o tyle ust. 2 niniejszego przepisu przewiduje karę pozbawienia wolności do lat 3. W literaturze panuje słuszny pogląd, iż czyn sprawcy polegający na utrwaleniu nadania lub jego zwielokrotnieniu, a następnie na rozpowszechnianiu przez tego samego sprawcę, kwalifikować należy jako kumulatywny zbieg przepisów art. 116 i 117 ustawy.

W przypadku skazania za występki wyżej opisane, ustawa przewiduje obligatoryjny przepadek przedmiotów pochodzących z przestępstwa i to nawet gdyby nie były one własnością sprawcy. Przedmiotami pochodzącymi z przestępstwa będą przede wszystkim bezprawnie sporządzone egzemplarze utrwaleń nadań. Natomiast ust. 2 art. 121 przewiduje fakultatywny przepadek przedmiotów służących do popełniania przestępstw, o których mowa była powyżej. Przedmioty takie jak np. urządzenia nagrywające, kopiujące, mogą podlegać przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa, chociażby nie były własnością sprawcy. W razie warunkowego umorzenia postępowania albo też warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, sąd obligatoryjnie zobowiązuje sprawcę do naprawienia całości lub części wyrządzonej szkody, jeżeli nie została ona wcześniej naprawiona. Z zadowoleniem należy przyjąć przewidzianą w projekcie nowelizacji zmianę wprowadzającą tryb publicznoskar-gowy ścigania tych przestępstw na wniosek pokrzywdzonego.

Niestety, również nowelizacja nie naprawia tego stanu prawnego. J. Sobczak, Podstawy..., s. 80.

Komentarz do ustawy..., teza 3 i 4 do arl. 116, s. 481.