2091577074

I Nie jesteś agresywny, ale myślę, że nie chcesz, żebym to zauważyła.

II Co myślałaś mówiąc, że nie jestem zbyt agresywny?

I Nie dyskutujesz ze mną.

II Dlaczego sądzisz, że nie dyskutuję z tobą?

I Boisz się mnie.

II Czy sprawia ci przyjemność, że się ciebie boję?

I Mój ojciec boi się wszystkich.

II Co ci jeszcze przychodzi do głowy, kiedy myślisz o swoim ojcu?

I Tyrania.

II Czy to wiąże się jakoś z tym, że twój chłopiec tu ciebie przyprowadził?

Rozmowa powyższa, skoro znalazła się w tej: książce, jest — jak łatwo się domyśleć — dialogiem pomiędzy komputerem i człowiekiem. Dialogiem autentycznym, nie z filmu czy sztuki teatralnej, którą autor, aby odbanalizować sytuację, osadził w scenerii XXI stulecia. Główną-osobą dramatu jest tu Eliza, jeden ze zbioru programów komputerowych stworzonych w MIT przez J. Weizenbauma ¹. Eliza, ochrzczona tak z uwagi na Pigmaliona, występuje w roli mężczyzny, lekarza psychiatry. Co zresztą można spostrzec od razu: komputer nie pozwoliłby sobie na aż tak bezpodstawne stwierdzenia, jakie jego partnerka wygłasza już na samym wstępie. Konwersację tę cytuje się w wielu podręcznikach in extenso; dodano tylko znaki zapytania — komputer ich nie drukował.

Zanim program Eliza zdobył światowy rozgłos, usiłowano przez co najmniej dzięsięć lat

157

1

J. Weizenbaum, ELIZA — A Computer Program for the Study oj Natural Language Communicatioris between Man and Machinę, „Communications of the* ACM”, 1966, nr 1.