20
Z tabeli 1.1. wynika, że najwięcej przyznawano stypendiów w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych oraz na początku lat dziewięćdziesiątych. Spadek nastąpił w połowie lat dziewięćdziesiątych. Stypendia przyznawane były przez stronę polską prawie połowie studentów, przygotowujących się do podjęcia nauki w Polsce. Można przypuszczać, że była to konsekwencja coraz szerszego poddawania gospodarki polskiej regułom gospodarki rynkowej, co wpłynęło również na finansowanie nauki i edukacji. W efekcie tego procesu kształcenie cudzoziemców w Polsce stawało się coraz bardziej oparte na regułach rynkowych.
Jeśli chodzi o liczbę studentów, studiujących na koszt własny lub strony wysyłającej, to systematycznie wzrastała do końca lat osiemdziesiątych, a następnie zaczęła się zmniejszać. Od połowy lat dziewięćdziesiątych ci słuchacze stanowili blisko połowę wszystkich uczących się języka polskiego obcokrajowców. Trudno oceniać przyczyny tego stanu rzeczy, można jedynie stwierdzić, że o atrakcyjności danego kraju na rynku usług edukacyjnych decydują następujące czynniki:
- nowoczesność sprzedawanej wiedzy;
- ceny pobieranej nauki;
- warunki „otaczające” studia cudzoziemców (warunki adaptacji, poziom świadczeń socjalnych, zdrowotnych itp.).
Na przestrzeni minionych lat zmieniała się motywacja kształcenia cudzoziemców przez rząd polski. W latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych decydujące znaczenie miały czynniki polityczne. Nasz kraj kształcił w tym czasie głównie obywateli państw rozwijających się gospodarczo, a przede wszystkim tych, których orientacje polityczne były bliskie krajom byłego obozu socjalistycznego. W latach dziewięćdziesiątych uległo to zmianie, zmniejszyła się liczba studentów z państw rozwijających się, zwiększyła się natomiast z krajów rozwiniętych oraz studentów pochodzenia polonijnego z krajów byłego ZSRR. Taki stan rzeczy obrazują tabele 1.2 i 1.3.
Brak danych statystycznych sprzed 1966 r. oraz lat: 1970/71 i 1978-1987 uniemożliwia uwzględnienie ich w prezentowanej analizie. Tabele 1.2 i 1.3 dotyczą tego samego zagadnienia w różnych latach, podział taki został zrobiony ze względu na zmianę sytuacji geopolitycznej.
Jak widać, Polacy z krajów byłego ZSRR pojawili się na studiach w Polsce w 1991 r. i od tego czasu stanowią poważny odsetek wśród cudzoziemców uczących się w Polsce. Można domniemywać, że wynika to z polityki rządu polskiego, który za pomocą stypendiów przyznawanych na naukę postanowił pomóc rodakom zza wschodniej granicy.