2181687609

49

musi ona stanowić działalność twórczą. Posługując się językiem, człowiek tworzy swoją mowę, wykorzystując przy tym nabyte nawyki mowne²¹.

Metoda kognitywna stosowana była przy wszelkiego typu ćwiczeniach gra-matyczno-wdrażających, uzupełniających, substytucyjnych, przekształceniowych - przy różnym stopniu językowego zaawansowania cudzoziemca. Systematyzowała materiał według elementarnych kategorii gramatycznych, często niewy-stępujących w językach ojczystych studentów. Istota jej polegała na tym, by student cudzoziemiec, osiągnąwszy już etap automatycznej reprodukcji danej struktury językowej, mógł zastosować ją w nowo zaistniałych okolicznościach. Metoda ta wskazywała na uniwersalia językowe, kształtowała kompetencje językowe poprzez świadome przyswajanie wzorców fonologicznych, gramatycznych i leksykalnych języka polskiego oraz samokontrolę przy ich zastosowaniu w różnych nowych sytuacjach życiowych²².

W nauczaniu języka polskiego w SJPdC w Łodzi ważną rolę odgrywała również metoda gramatyczno-tekstowa, jakkolwiek nie tak bardzo istotną, jak imitacyjno-modelowa, demonstracyjno-sytuacyjna czy generatywno-transforma-cyjna.

W metodyce nauczania języków obcych tekst mówiony traktowano jako prymamy w stosunku do tekstu pisanego, a mowną zdolność komunikacji językowej uważano za element najważniejszy²³. Jednak w kształceniu cudzoziemców konieczne wydawało się także zapoznanie studentów z pewną sumą teoretycznych informacji dotyczących budowy języka polskiego i mechanizmów jego funkcjonowania poprzez ćwiczenia wdrażające i różne teksty pisane.

Obcokrajowcy w czasie rocznego pobytu w studium przygotowawczym mieli nabyć umiejętności językowe w stopniu umożliwiającym rozpoczęcie studiów w wybranej dziedzinie. Tak więc poza kompetencją językową w zakresie życia codziennego musieli posiadać umiejętność syntetycznego uchwycenia tematu w postaci notatek z wykładu, samodzielnego opracowania literatury specjalistycznej, sprawnego selekcjonowania informacji podawanych w tekście mówionym i pisanym itp. W związku z tym niezbędne było wdrażanie cudzoziemców do aktywnej pracy z tekstem - mówionym bądź czytanym. Wynikało to z potrzeby wykształcenia u studentów nawyków w zakresie tworzenia tekstu mówionego i pisanego, rozumienia tekstu mówionego i pisanego, a więc wyrobienia postawy twórczej i aktywnej wobec otaczającej ich rzeczywistości językowej.

²¹ W. Marton, Dydaktyka języków obcych. Podejście kognitywne, Warszawa 1978, s. 46.

“ J. Michowicz, M. Strąk, Niektóre..., s. 53.

¹¹ H. Komorowska, Nowe tendencje w nauczaniu języków obcych, [w:] F. Grucza (red.), Polska..., s. 165; J. Smólska, Współczesne tendencje w metodyce nauczania języków obcych; F. Grucza (red.), Polska..., s. 206; W. Miodunka, Język polski a współczesne metody nauczania języków obcych, „Przegląd Polonijny" 1977, z. t, s. 131-141.