Zdaniem autorki rozprawy tłumaczenie paraleksematyczne jest zasadne wówczas, kiedy tłumacz nie dysponuje odpowiednikiem frazeologicznym języka docelowego lub gdy opis lub parafraza będą lepszymi środkami wyrażenia treści i znaczenia tekstu, aniżeli zastosowanie frazeologizmu, który wprawdzie funkcjonuje w języku przekładu, jednak w tej konkretnej sytuacji językowej nie jest dobrym ekwiwalentem. Wynika to z podstawowej zasady, iż celem przekładu nie jest przecież sam związek frazeologiczny (będący jedynie środkiem wyrazu), ale cała kompozycja tekstu, który zawiera lub może zawierać frazeologizm. Z drugiej strony pominięcie w przekładzie ekwiwalentu frazeologicznego (także frazeologizmu synonimicznego) i zastosowanie „łatwiejszego” sposobu tłumaczenia może okazać się zabiegiem mało skutecznym. Z taką sytuacją mamy do czynienia w tej części analizy. Potwierdza to wyżej załączona tabela opisująca rodzaj uzyskanej ekwiwalencji. W komentarzach dotyczących oceny przekładu frazeolog izmów zmodyfikowanych, w kilkunastu przypadkach przedłożono propozycje związków frazeologicznych, które realnie funkcjonują w języku docelowym, a zatem istnieją potencjalne możliwości ich zastosowania
W ramach przeprowadzonej analizy odnotowano tylko jeden przypadek zastosowania tzw. negatywnej procedury eksplanacji w tłumaczeniu polskiego zdania, zawierającego w swojej konstrukcji zmodyfikowany związek frazeologiczny.
P: Wtedy glosy posłów MN mogłyby przechylić szale niejednego głosowania. (SW 2005/45, 3)
N: Damals konnten Stimmen der deutschen Ahgeordneten tiber einiees entscheiden. (SW 2005/45, 3)
lp. |
Charakterystyka frazeologizmu w formie kanonicznej |
Rodzaj modyfikacji |
Rodzaj ekwiwalencji |
Negatywna procedura |
297. |
Kryterium formalne: zwrot Kryterium semantyczne: -Kryterium stabilności: stabilny Kryterium strukturalne: nominalno-werbalny |
modyfikacja wymieniająca: przechylić szalę niejednego głosowania zamiast zwycięstwo |
fakultatywna |
eksplanacja |
Frazeologizm przechylić szalę zwycięstwa oznacza 'przyczynić się do wygrania z kimś’ (kto + przechylił szalę zwycięstwa na swoją korzyść); (BL 2003: 804). Ekwiwalentem słownikowym jest frazeologizm: die Oberhand gewirmen (PONS 2004: 429).
W przekładzie zastosowano metajęzykowe objaśnienie treści zdania języka oryginału. Proponowany frazeologizm, który przy zastosowaniu innej strategii może stanowić
200