W sytuacji, kiedy tłumacz nie dysponuje bezpośrednim lub analogicznym odpowiednikiem frazeologicznym, staje przed dylematem wyboru innej metody przekładu. Takim właśnie nowym rozwiązaniem, umożliwiającym adekwatny przekład związku frazeologicznego jest strategia kreacji.
W praktyce translatorskiej strategia kreacji stosowana jest stosunkowo rzadko, wymaga bowiem doświadczenia i dużego nakładu pracy. Stosując tę strategię uzyskujemy zwykle pozytywne lub nawet bardzo dobre rezultaty przekładu.
W materiale analitycznym wyekscerpowano tylko 9 przypadków, w których zastosowano strategię kreacji.
W przykładach Ip. 101-104 przedstawiono własne, autorskie rozwiązania translatorskie. Nowo utworzony frazeologizm nawiązuje w obrazowości do innego, funkcjonującego już w języku niemieckim związku frazeologicznego, charakteryzuje się więc podobieństwem elementów leksykalnych.
P: Wyszło szydło z worka. (SW 2000/44,3)
N: Jetzt ist die Katze aus dem Sack. (SW 2000/44, 3)
Ip. |
Kryterium formalne |
Kryterium semantyczne |
Kryterium stabilności |
Kryterium strukturalne |
Rodzaj ekwiwalencji |
Strategia |
101. |
fraza |
--- |
niestabilność elementów leksykalnych |
grupa przy im ko wa |
maksymalna — |
kreacja |
Frazeologizm wyszło, wylazło szydło z worka oznacza 'okazało się, zostało ujawnione coś, co było ukrywane, niewiadome’ (Dubisz 2003, t. 3: 1558). Ekwiwalent słownikowy to: da guckt der Pferdefuss heraus (PI 1995: 544). Pomiędzy frazeologizmami języka oryginału i przekładu występuje zgodność znaczeń idiomatycznych oraz częściowa zbieżność obrazów językowych. Strategię przekładu oparto na istniejącym w języku niemieckim frazeologizmie synonimicznym die Katze aus dem Sack lassen - 'seine wahre Absicht zu erkennen geben, ein Geheimnis preisgeben’ (Duden11: 401).
P: (...) gdyż dotychczas nie zostały uruchomione europejskie fundusze przedakcesyjne, z których - wedle zapowiedzi polityków - miały czerpać pełnymi garściami opolskie i polskie samorządy. (S W 2001 /24, 7)
N: Es ist bisher nicht gełungen, an Preuccessionfonds der EU zu kommen, aus denen - nach Aussagen von Politikern - polnische wie deutsche Selbstverwaltungen mit yollen Handen schópfen sollten. (SW 2001 /24, 7)
106