2212788561

Wymienione grupy frazeologizmów posiadają stałe miejsce tak w języku potocznym, jak i w publicystyce oraz literaturze, a ich stosowanie kształtuje szczególny (często pożądany) styl wypowiedzi.

W ramach kryterium semantycznego można wyróżnić jeszcze inne typy frazeologizmów, np:

frazeologizmy wyrażające relacje czasowe: od potopu, rychło w czas frazeologizmy wyrażające relacje przestrzenne: pod nosem, na Wygnanowie frazeologizmy wyrażające relacje ilościowe: do licha i trochę, jak lodu, pi razy oko - frazeologizmy wyrażające intensywność przeżywanych uczuć: jak wszyscy diabli, jak jasna cholera, aż milo frazeologizmy wyrażające ocenę zjawisk: w dechę, do chrzanu, do kitu (por. Buttler 1987: 14).

2.3. Klasyfikacja na podstawie kryterium stabilności

Zgodnie z kryterium stabilności można wyróżnić następujące grupy związków frazeologicznych:

a)    frazeologizmy stabilne - funkcjonują w języku polskim w niezmienionej formie i znaczeniu, np. szukać ze świecą, smalić cholewki, wiązać koniec z końcem

b)    frazeologizmy recesywne - w dzisiejszym języku brzmią przestarzałe, np. rzemiennym dyszlem jechać <jechać dokądś, często zbaczając i wstępując po drodze tu i ówdzie>, mieć kogoś za jaje <mieć kogoś za nic>

c)    frazeologizmy ekspansywne - powstają w nowej rzeczywistości, np. miody gniewny, sytuacja podbramkowa (Bąba 1986: 13).

W odniesieniu do normy językowej przytoczone przykłady potwierdzają regułę sformułowaną przez S. Bąbę (1986: 13), iż jednostki stabilne świadczą o trwałości normy, jednostki recesywne - o jej konserwatyzmie, a jednostki ekspansywne - o jej elastyczności.

Ten sam autor (1986: 13) proponuje jeszcze inny rodzaj klasyfikacji związków frazeologicznych, uwzględniający możliwość wymiany niektórych ich komponentów. Zgodnie z tą koncepcją rozróżnia się normatywne frazeologizmy jedno-i wielokształtne. Frazeologizmy jednokształtne nie dopuszczają żadnych zmian w obrębie

34