223427752

[125]

W poszukiwaniu oznak szoku kulturowego...

zdecydowanie mniej intensywne, ich ton wskazywał na większą wyrozumiałość dla lokalnych obyczajów, zasad i zachowań:

[ojczywiście, że rozumiem więcej, więcej wiem i czuję się tu jak w domu. (uczestniczka

forum)

Polki wiedziały więcej na temat już nie tak nowej dla nich kultury, potrafiły wytłumaczyć powody pewnych zachowań, zasad i rytuałów. Nadal jednak pewne zachowania wywoływały w nich irytację, np. mało bezpośredni sposób komunikowania się Brytyjczyków.

Podsumowanie

Polki w różnym stopniu doświadczały szoku kulturowego i oznaki tego zjawiska były różne. Ważnym spostrzeżeniem było podobieństwo obserwacji w pierwszej fazie badania. Jedna z forumowiczek tak podsumowała dyskusję toczącą się w latach 2005-2006:

wiecie dziewczyny, zadziwiające jest to jak podobne są nasze obserwacje na temat życia

w UK. (uczestniczka forum)

Ponadto, z biegiem czasu, intensywność wyrażanych opinii na temat życia w nowym kraju zmalała - wypowiedzi wydawały się mniej intensywne, bardziej akceptujące. Ważnym odkryciem było to, iż im dłużej Polki mieszkały w Anglii tym głębsze i dokładniejsze były ich obserwacje. W pierwszej fazie badań spostrzeżenia dotyczyły głownie kultury materialnej, co zgodne jest z sugerowanym przebiegiem szoku kulturowego, kiedy to migranci zauważają najbardziej widoczne aspekty kultury (Kownacka 2006). Natomiast w drugiej fazie obserwacje dotyczyły głębszej wiedzy, cech kultury brytyjskiej, które są niewidoczne i wymagają dogłębnej wiedzy na temat nowej kultury. Z biegiem czasu polskie imigrantki akceptowały pewne zachowania i były ich bardziej świadome, a dokładniej rzecz biorąc bardziej świadome powodów takich zachowań. Jedna z forumowiczek zwróciła uwagę na to, że po to aby zrozumieć pewne fenomeny danej kultury trzeba najpierw poznać całą kulturę i historię danego kraju.

Porównując wypowiedzi z dwóch etapów badania, można stwierdzić, iż wiele z kobiet wypowiadających się na forach doświadczyło szoku kulturowego, o czym kilka z nich wspominało. Wiele aspektów wymienionych na etapie szoku kulturowego zostało także wspomnianych w fazie ożywienia/dopasowania, co potwierdza tezę, że szok kulturowy jest procesem zróżnicowanym i doświadczanym subiektywnie. Nabycie kompetencji kulturowej wymaga wielu lat i wiąże się z dużym wysiłkiem.

Kolejnym krokiem w tych badaniach byłoby zastosowanie ilościowych metod badawczych (np. ankiety) w celu zbadania większej liczby polskich imigrantów w Wielkiej Brytanii i bardziej szczegółowego przyjrzenia się doświadczeniom związanym z szokiem kulturowym. Badanie ilościowe pozwoliłoby zbadać wpływ innych czynników, takich jak strategia akulturacyjna imigranta, poziom aktywności ekonomicznej i społecznej imigrantek na przebieg szoku kulturowego.