223428307

68 Stanisław Około-Kułak, Bohdan Zienkowicz

skupu, który w tych warunkach nosi charakter przypadkowy zarówno w ilości masy towarowej, jak w asortymencie i gatunku zakupywanego surowca.

Warzywa i owoce dla Szczecina sprowadza się z województw: warszawskiego, łódzkiego, lubelskiego, białostockiego i poznańskiego, mimo że warunki przyrodnicze Pomorza Zachodniego pozwalają na rentowną uprawę większości gatunków, a dla niektórych są specjalnie sprzyjające (kapusta, selerowate, szparagi itp.).

Rozmieszczenie istniejących nielicznych plantacji jest zupełnie przypadkowe. Trudno zaobserwować na podstawie załączonej mapy 13 koncentrację plantacji warzywnych w takich mikroregionach, jak podmiejski miasta Szczecina, nadmorski, nastawiony na sezon letni, turystyczno--wczasowy, południowy, nastawiony na przetwórstwo owocowo-warzywne itp. i².

Wyjaśnić przy tym należy, że kontraktacja owoców i jagód w praktyce nie istnieje, przy jednoczesnym braku tych artykułów na wybrzeżu w okresie sezonu letniego.

Wydaje się, że na omawianym odcinku produkcji rolnej kontraktacja ma jeszcze wiele do spełnienia w sensie pobudzenia rolników do rozszerzenia upraw warzyw i owoców w ilości i asortymencie odpowiadającym potrzebom województwa.

Wnioski końcowe. Przedstawiony powyżej stan rejonizacji upraw kontraktowych woj. szczecińskiego pozwala sądzić o daleko idącej dowolności na tym ważnym odcinku polityki rolnej. Powyższe twierdzenie dotyczy zarówno podziału zadań produkcyjnych w skali ogólnokrajowej, jak również w ramach badanego rejonu, gdzie warunki przyrodnicze i ekonomiczne w nieznacznej tylko mierze rzutują na rozmieszczenie kontraktowanych ziemiopłodów.

Jak stwierdzono na wstępie, kontraktacja wywiera dominujący wpływ na lokalizację produkcji towarowej rolnictwa i z tej przyczyny żywiołowy system jej realizacji przez różne instytucje nie może być stosowany na dalszą metę. Odwrotnie, kontraktacja powinna stać się jednym z podstawowych narzędzi polityki rolnej, przy której pomocy należałoby dokonywać podziału zadań produkcyjnych pomiędzy poszczególne rejony i mikroregiony kraju. Postuluje się zatem przeprowadzenie wnikliwych badań w skali krajowej nad rozmieszczeniem upraw kontraktowych, stanowiących część integralną studiów dotyczących rejonizacji produkcji rolnej w Polsce. W posiadaniu wytycznych krajowych dotyczących podziału zadań produkcyjnych pomiędzy poszczególne regiony, wojewódzkie służby planowania powinny koordynować poczynania różnych instytucji kontraktujących ziemiopłody.

Omawiana koordynacja miałaby na celu wykluczenie działalności konkurencyjnej w okręgach uprzywilejowanych pod względem klimatyczno-

12 Przed rokiem 1939 okręg Cedyni, pow. Chojna, leżący nad Odrą i dysponujący wyjątkowo sprzyjającymi warunkami przyrodniczymi, nastawiony był na produkcje owoców i warzyw na bliski rynek berliński. Obecnie Cedynia leży na peryferiach życia gospodarczego województwa i przedstawia sobą przykład daleko posuniętej ekstensyfikacji produkcji, wywołanej zmianą warunków ekonomicznych. Istnieje koncepcja rozwinięcia w omawianym okręgu upraw ogrodniczych na potrzeby Świnoujścia i Międzyzdrojów, dokąd warzywa i owoce byłyby dostarczane przy pomocy transportu śródlądowego.