223428282

PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY t. XXXIII, z. 1, 1961

STANISŁAW OKOŁO-KUŁAK, BOHDAN ZIENKOWICZ

Aktualne rozmieszczenie upram kontraktowych

uj woj. szczecińskim

The Distribution of Contracted Crops in the Szczecin Voivodeship

Zarys treści. Notatka przedstawia rozmieszczenie upraw kontraktowanych na obszarze 237 gromad woj. szczecińskiego w układzie kartograficznym. Celem uwypuklenia wiodącego czynnika produkcji potowej, jakim jest urodzajność gruntów, posłużono się uproszczoną mapą glebową jako podkładem do oznaczania rejonizacji omawianych upraw. W części analitycznej przeprowadzono krytyczną ocenę aktualnego stanu rozmieszczenia kontraktowanych ziemiopłodów.

Wyrazem podziału zadań produkcyjnych w rolnictwie jest rejonizacja upraw i chowu zwierząt gospodarskich. Prawidłowa rejonizacja prowadzi do pełnego wykorzystania potencjalnych możliwości wytwórczych środowiska geograficznego, poprzez specjalizację rejonów i mikrorejonów w określonych kierunkach produkcji.

Stwierdzenia te są powszechnie znane w planistyce rolnej i nie budzą zastrzeżeń z punktu widzenia teoretycznego. Trudności zaczynają się wówczas-, gdy koncepcje rejonizacyjne chcemy wcielać w życie, to znaczy, gdy chcemy kształtować profil produkcyjny poszczególnych gospodarstw lub ich zespołów. W praktyce — o poziomie i kierunkach produkcji rolnej decyduje często nie środowisko przyrodnicze, lecz tradycje i zamiłowania, które opierają się na przesłankach pozaekonomicznych i mogą zdeformować najlepiej opracowany program produkcji. Nie wystarczą bowiem techniczne możliwości i ekonomiczna celowość zamierzeń rejonizacyjnych, aby określone kierunki produkcji zostały wprowadzone w życie. Potrzebne są jeszcze subiektywne decyzje, które wymykają się spod obiektywnej oceny. Fakt ten nie oznacza jednak, abyśmy rezygnowali ze stosowania polityki rejonizacyjnej, która może posługiwać się różnymi narzędziami, takimi jak:

1)    akcja szkoleniowa i propagandowa,

2)    polityka cen, taryf, kredytów i podatków,

3)    polityka inwestycyjna,

4)    kontraktacja płodów rolnych itp.

Ta ostatnia forma oddziaływania nabiera w gospodarce planowej podstawowego znaczenia przy kształtowaniu rejonów produkcyjnych ze względu na połączenie w ręku państwa dyspozycji planistyczno-rolnych i obrotu towarowego płodami rolnymi. Całkowita swoboda przy zawieraniu umów kontraktowych nie może bowiem prowadzić do wniosku, że działalność ta ma pozostać bezplanowa, żywiołowa, a nie kierowana.

Mylny również wydaje się pogląd, że kontrahenci najlepiej wiedzą, co