223428200

PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY t. XXXIII, Z. 1, 1961

JERZY KONDRACKI

W sprawie terminologii i taksonomii jednostek regionalnych

m geografii fizycznej Polski

On Terminology and Taxonomy oj Regional Units in Poland‘s

Physical Geography

Zarys treści. Stojąc na stanowisku, że regionalizacja fizycznogeogra-ficzna ma na celu usystematyzowanie obiektywnie występującego w przyrodzie zróżnicowania przestrzennego kompleksów przyrodniczych, autor dyskutuje podziały regionalne krajów sąsiadujących z Polską oraz nową regionalizację geobotaniczną Polski W. Szafera. W wyniku analizy istniejących systemów taksonomicznych ustala nowy, sześciostopniowy podział regionalny Polski, uwzględniający przebieg granicy pomiędzy obszarem Europy Wschodniej i Europy Zachodniej oraz występowanie jednostek strefowych, prowincji i podprowincji, które z kolei dzielą się na makro-, mezo- i mikroregiony. W granicach Polski dają się wyróżnić 2 obszary, 7 prowincji (13 podprowincji), 39 makroregionów i 210 jednostek mniejszych, oznaczonych na załączonej mapie symbolami dwu- i trzycyfrowymi (systemem dziesiętnym). Podział ten trzeba traktować jako nowe przybliżenie do prawidłowego ujęcia związków przestrzennych, wymagające jeszcze dalszych szczegółowych studiów terenowych.

System fizycznogeograficznego podziału regionalnego mało był dotychczas w Polsce dyskutowany. W artykule, opublikowanym w XXVII tomie „Przeglądu Geograficznego” (9) przedstawiłem istniejący stan rzeczy i zaproponowałem pewien sposób uporządkowania terminologii, pojęć i nazewnictwa regionalnego. Propozycja ta została zastosowana w nowym opracowaniu geografii fizycznej Polski (17). Jednakże konfrontacja naszych podziałów regionalnych z analogicznymi regionalizacjami w krajach sąsiednich wskazuje na różnice, nad którymi należy się zastanowić w dążeniu do uzgodnienia zasad podziału i przebiegu granic jednostek, jeżeli się stoi na stanowisku, że regionalizacja fizycznogeograficzna jest wyrazem obiektywnie istniejących w przyrodzie różnic, a nie jedynie narzędziem, ułatwiającym porządkowanie i opis zjawisk. W szczególności trzeba się ustosunkować do nowych prac regionalizacyjnych w ZSRR i obu państwach niemieckich, a ponadto do regionalizacji geobotanicznej Polski w zbiorowym dziele pod redakcją W. Szafera (25), ponieważ opiera się ona nie tylko na kryteriach botanicznych, ale i środowiska przyrodniczego.

W lutym 1960 roku odbył się w Kijowie III Zjazd Towarzystwa Geograficznego ZSRR (14), którego jednym z głównych punktów obrad były problemy regionalizacji fizycznogeograficznej Związku Radzieckiego. Na zjeździe tym N. Gwozdieckij przedstawił rękopiśmienną mapę fizycznogeograficznego podziału europejskiej części ZSRR (w skali 1 : 1 500 000), opartą na zespołowym opracowaniu całego szeregu uniwersytetów (6). Na