223428335

88 Saturnin Borowiec

Gowienicy. Gleby te przeważnie charakteryzują się obecnością muszelek i margla w podłożu.

Przyjmując dla nich określenia „pochodzenia bagiennego" podkreślić należy, że największy zasięg gleby bagienne, a zwłaszcza organogeniczne, mogły osiągnąć na omawianym terenie w okresie utrzymywania się najwyższego poziomu wody w jeziorze Miedwie i w powiązanej z nim sieci hydrologicznej, co miało miejsce w latach 1170—1770, a więc od chwili założenia na Płoni przez cystersów w Kolbaczu zastaw młyńskich spiętrzających wodę w jeziorze według Samtera (24) o przeszło 2 m do chwili ich usunięcia w 1770 r.

W poprzednich okresach gleby bagienne organogeniczne nie mogły zajmować większej powierzchni, gdyż jak to wykazano uprzednio do okresu atlantyckiego miało miejsce głównie minerogenne wypełnianie zbiorników wodnych, natomiast organogeniczne, rozpoczynające się po okresie borealnym, nie mogło przekroczyć wspomnianej wyżej wysokości z powodu obniżania się poziomu wody w jeziorze Miedwie z 16 m n.p.m. pod koniec preboreału, do 14—15 m pod koniec subboreału, co potwierdzają również, dla okresu atlantyckiego i subborealnego, dane archeologiczne.

Czarne ziemie starsze, o słabiej zaznaczonym wpływie wód wgłębnych, występują w położeniach nieco wyższych od poprzednich, głównie na południowy-zachód od doliny Płoni, których genezę należy wiązać w świetle prac N i e t s c h a (22) i Firbasa (7) ze specyficzną roślinnością leśną (pamiętając równocześnie o możliwości występowania na tym obszarze roślinności subarktyczno-stepowej w okresie starszej i młodszej tundry dryasowej), w szczególności okresu atlantyckiego i sub-bdrealnego, którą stanowiły wilgotne lasy mieszane dębowe z obfitym podrostem leszczynowym. Podkreślić przy tym należy niedocenianie w gleboznawstwie różnorodnego wpływu lasów — w zależności od zespołów, które reprezentują — na genezę i właściwości gleb. Wiązanie genezy gleb bielicowych i brunatnych z roślinnością leśną powinno być uzupełnione wskazaniem na możliwości tworzenia się czarnych ziem pod specyficznymi zespołami leśnymi, których nieliczne tylko powierzchnie z uwagi na ich żyzność zachowały się po dzisiejsze czasy pod lasami (U g g 1 a, 33, Celiński, 4). O tworzeniu się takich gleb leśnych, zbliżonych właściwościami do czarnoziemów, wspomina również W i 1 h e 1 m y (34). K u b i e n a (15a) i Laatsch (17) natomiast wyróżniają wśród gleb łęgowych (Auenbóden) smonicę (Smonitza-schwarzerdeartiger Aueńboden), której geneza i właściwości są zbliżone do tej grupy gleb.

Czarne ziemie (czarnoziemy) najstarsze leżą wyżej od wymienionych poprzednio, głównie na północny wschód od doliny Płoni, w których obrębie nie zaznacza się wpływ wód gruntowych, a których genezę można wiązać z roślinnością stepopodobną. Wskazują na to relikty roślinności subarktyczno-stepowej, w okolicy Starego Przylepu, charakterystycznej dla okresu starszej i młodszej tundry dryasowej (C z u b i ń s k i, 5, F i r b a s, 7, W i 1 h e 1 m y, 34). Roślinność stepopodobną mogła utrzymać się na tym obszarze do końca okresu borealnego, w związku z słabym zwarciem ówczesnych lasów (F i r b a s, 7). Stwierdzenie przez Nietscha (22) obecności lasów dębowych mieszanych w okresie atlantyckim i subborealnym w zasięgu utworów plejstoceńskich pyrzyc-kiego zastoiska wodnego odnosi się przede wszystkim do południowo-za-