2251772421

178 DONIESIENIA. KOMUNIKATY

wszystkim praktycznym rozsądkiem zawodowego bibliotekarza. W zapatrywaniach przyszłych bibliotekarzy odzwierciedlały się przy tym myśli wypowiadane w czasie fachowych dyskusji, jakie bibliotekarze niemieccy w swych publikacjach, ku satysfakcji nas wszystkich, prowadzili w tak spokojnym tonie w ciągu ostatnich lat. Do publikacji tych i opinii ich autorów wielokrotnie odnoszono się w pracach egzaminacyjnych^{1 2}.

Sześcioro przyszłych bibliotekarzy wypowiedziało się w swych pracach w zdecydowany sposób w kwestii szczególnych problemów związanych z restytucją zubożonych przez wojnę zasobów. W prowadzonej dzisiaj dyskusji dotyczącej zwrotu zbiorów bibliotecznych znajdujących się obecnie u naszych wschodnich sąsiadów istotne jest zapoznanie się również z głosami młodzieży stanowiącej nasz narybek bibliotekarski.

Prace pisane były anonimowo i oznaczone numerami. Ich autorzy nie byli więc znani egzaminatorom i nie będą także w przyszłości wymienieni publicznie z nazwiska. Autor tych słów pragnie jednak w tym miejscu zarówno im, jak i pozostałym siedmiu osobom, które wybrały temat historyczny, podziękować za wiele interesujących myśli (również w trakcie kolokwium) i życzyć im wszystkim z całego serca, by dane im było w przyszłym życiu zawodowym osobiście przyczynić się do rozwoju tak przez nich upragnionej współpracy z naszymi wschodnimi sąsiadami.

Poniżej przytaczamy dosłowne cytaty z sześciu prac, nie sądząc, by wymagały one komentarza:

Nr B 1631: „(...) W tym kontekście nasuwa się pytanie o zakres restytucji. Czy rzeczywiście życzyć sobie trzeba powrotu wszystkich zbiorów? I nie o to tu tylko chodzi, że część powstałych luk uzupełniono już w ubiegłych latach. Trzeba by ponieść również koszty opracowania zwróconych zbiorów. W czasach, gdy Europa staje się jednością, zastanowić się wypada nad tym, czym w zasadzie są dobra kultury. Co stanowi o samookreśleniu się kultury czy na przykład biblioteki? Tu trzeba naprawdę starannie przemyśleć, co dla samookreślenia ma znaczenie zasadnicze. A wspomnieć wypada na tym miejscu i o kwestii rekompensacji. Dyskutować można nad zwrotem zasobów książkowych w zamian za udostępnienie techniki bibliotecznej. Wypada mieć nadzieję, że wszystkie państwa zaangażowane w tę sprawę znajdą rozwiązanie, które będzie szło w parze z intensywniejszą współpracą i, miejmy nadzieję, pozwoli zapomnieć o resentymen-tach".

Nr B 1632: „(...) Równie dyskusyjne wydaje się pytanie, czy sensowne jest domaganie się zwrotu ok. 100 000 woluminów z byłej Pruskiej Biblioteki Państwowej, które obecnie znajdują się w polskich bibliotekach. Ich zwrot ugodziłby w bibliotekarstwo polskie. W obliczu coraz silniejszej integracji również wschodnieuropejskich bibliotek tak sztywne stanowisko wydawać się musi mało dyplomatyczne”.

Nr B 1633: „(...) Jako przykład [złożoności zaistniałych problemów] wspomnijmy tu jeszcze raz niebagatelną stratę katalogu alfabetycznego i niektórych części katalogu rzeczowego, przez co rekonstrukcja pierwotnych zasobów Pruskiej Biblioteki Państwowej staje się właściwie niemożliwa. Jak więc podejmować się poszukiwania książek, o których nawet nie wiadomo, czy kiedykolwiek istniały? Spotkanie w Moskwie [chodzi o „okrągły stół” z 11-12.12.1992 r.] zdawało się być optymistycznym zaczątkiem przyszłego podejścia do książki jako dobra kultury. Dawało

Przy przygotowywaniu się do kolokwium studenci opierali się przede wszystkim na następujących pracach: J. Hcring:

Restitution kriegsbedingt verlagerter Kullurguler: ein neues Kapitel zur Ruckfuhrung deulscher Bucher aus Russland. W: Bucherfur die YAssenschafu Bibliotheken zwischen Tradition und Forlschrill. Festschrift fur Gunter Gattermann zura 65. Geburlslag. Munchcn 1994 a 293-303. — F. G. Kaltwassen Alle Drucke, Zeitungen und Zeitschńften in polnischen Bibliotheken ais gemeinsames europaisches Erbe im Schnittfeld polnischer und deulscher Kultur. „Zeitschrift Jur Bibliothekswesen und Bibliographie" 1993 H. 5 a 418-431. — P. Knittel: Die Staatsbibliothek zu Berlin Preussischer Kulturhesitz und ihr Alter Realkatalog. Berlin 1994 (druk specjalny z okazji ponownego udostępnienia sali katalogów w dn. 31.10.1994). —F. Krause: Buchergrab Uskoje...St ich w ort" 1990 H. 34 a 51. — G. Lcyh: Die deutschen Bibliotheken nach dem Kriege. Tubingen 1947. — Restitution von Bibliotheksgut. Rundcr Tisch deulscher und russischer Bibliothekare in Moskau am 11. und 12. Dezember 1992. Hrsg. von K.-D. Lehmann und I. Kolasa. Frankfurt aro Main 1993. — W. Schochow: Grijf in die Geschichte: erslcr Bombenangri/T auf die Staatsbibliothek: 1941. _mMitteilungen. Staatsbihliothek zu Berlin - Preussischer Kulturhesitz" 1992 Nr 1 a 49-51; Tenże Von den Kriegs- und Nachkriegsschicksalen der Bestande der Preussischen Staatsbihliothek: eine Zwischenbilanz. Tamie. 1994 Nr 1 a 1-8; Tenże: Dienssteile Hirschberg. Tamte, Nr 3 i 258-260; Tenże: Die Preussische Staatsbibliothek in Polen. ..Zeitschrift Jur Bibliolhekswesen und Bibliographie" 1994 H. 6 a 682-688. — W. Schwarzenccker: Erinnerungen an die Stabi (XI): Verlagerung. _MStichwort" 1986 H. 30 a 35-36. — G. Strozyk: RuBePol redivivus? 7brnie 1988 H. 32 a 38-39.