2251772449

c. Określenie wartości jednostkowej na podstawie porównania produktywności gruntu przed i po przeprowadzeniu reformy rolnej i ustaleniu w ten sposób, w jakim stopniu należy się liczyć ze wzrostem tej produktywności, wynikającym z reformy i towarzyszących jej melioracji. Sposób ten może być stosowany i dawać nawet dobre rezultaty, ale wymaga on bardzo ścisłego śledzenia przez władze administracyjne przebiegu uprawy ziem przed i po reformie, co praktycznie jest trudne do zrealizowania.

Kontrolując powyższe koncepcje, * Komisja starała się ustalić najwłaściwsze zasady ustalania ekwiwalentu gruntów. Skonstatowała ona, że każdy kraj stosuje metody sobie właściwe, tworzące pewną całość nie przedstawiającą specjalnych sprzeczności wewnętrznych. Z tych względów Komisja nie uznała za słuszne ustalać jakiegoś zdecydowanego pierwszeństwa metody i wprowadzać go do ustawodawstwa agrarnego, ograniczając się do stwierdzenia, że zasadnicze dwa sposoby ustalania ekwiwalentu — to sposób analityczny i sposób intuicyjny. Sposób trzeci należy raczej uważać za uzupełniający i stanowiący pewną orientacyjna kontrole, czy raz ustalone wartości nie ulegają poważniejszym zmianom w miarę upływu lat.

Sesja Komisji w Delft zakończyła się czterodniowymi wycieczkami do różnych prowincji holenderskich. W czasie tych wycieczek uczestnicy zapoznali się z obiektami będącymi przedmiotem regulacji lub na których regulacje już zostały ukończone oraz z ważniejszymi ośrodkami, badawczymi, projektowymi i wykonawczymi z dziedziny geodezji, fotogrametrii i regulacji terenów rolnych i miejskich.

Posiedzenie Komisji w czasie Kongresu FIG w r. 1958 w Delft poświęcone było sprawozdaniu przez prezydium Komisji z prac wykonanych przez lata 1954—1958 oraz ustaleniu planu działania na następne lata. Podstawą do tego planu stał się szeroko przedyskutowany na posiedzeniach Komisji w czasie Kongresu referat dr Kurandta (NRF) stanowiący ogólny przegląd aktualnego stanu katastru w poszczególnych krajach oraz tendencje rozwojowe dokumentów katastralnych i ksiąg gruntowych. Referat ten opracowany został na podstawie referatów napisanych na analogiczny temat przez poszczególne kraje. Autor referatu zbiorczego zastrzegł sie jednak, że praca jego nie może być kompletna i wyczerpująca zarówno ze względu na ogromny zakres tematu, jak i na to. że nie wszystkie kraje nadesłały mu swoje referaty na czas i przez to nie mogły być wzięte pod uwagę i wykorzystane przv opracowaniu zbiorczym (miedzy innymi również i polski referat nadszedł dopiero w kwietniu 1958 r. i zawarte w nim informpcje nie zostały uwzględnione w pracy dr Kurandta). Poza tym nie wszystkie kraje dawały pełny opis swego katastru, lecz omawiały tylko ostatnie zmiany i nowelizacje, co nie było dla Autora dostatecznym materiałem dla opracowania zbiorczego referatu syntetycznego. Tym niemniej referat dr Kurandta był bardzo interesujący jako studium katastru w ogólności oraz inko podstawa do dyskusji i ustaleń¹'³ planu pracy Komisji na przyszłość.

A oto najistotniejsze tezy zawarte w omawianym referaci*:

a> definicja katastn*. Przez słowo ..kataster” rozumie się 7*k>*dane metodvcz^r>³° rejestry nieruchomość¹ (działki, budynki. urządzenia) równego terenu n*łeżącego do danego właściciela lub użytkownika. Wszystkie obe-.ne katastry eurooeiskie oo3rte sa na pomiarach cbdaHJk własności i prawie wszvstk?* zostały założone dla potrzeb ustalenia podatku Gruntowego. Sa to z*tem katastry skarbowe ⁰'0⁰r-^łe naimpściei na przepisach skarbowych z początku lub połowy XIX wieku. Pozo powierzchnia działek, katastw te ustala ja również wartość nkmietna takich danych, iak na przykład produktywność obiektu lob innych kryteriów mających wpływ na wysokość wvmⁱ³n oodaiku. w następstwie odrębnych dróg rcyn.voiowvch ^'■'szczególnych krajów, katastry te wvkazuia dziś mniejsze lub większe wzaiemne rozbieżności. i*żeli chodzi o ich ro-^hodzen**³. organizacje i wymiar podatku. Tvm niemniei należy u^nać. że generalna dvrektvwa tworzenia wielu katastrów stał się tak zwany „Zbiór Metodyczny” — „Recuail Mefhodiaue” z 1811 roku.

b) organizacja katastru. Katastry składają się na ogół z map soorzacb.onych na podstawie pomiarów, z rejestrów ułożonych według działek, z rejestrów ułożonych według właścicieli oraz z kilku rejestrów pomocniczych, ułatwiających posługiwanie s«e regestrami zasadniczymi. Poszczególne działki sa przedstawione na mapach katastralnych i oznaczone numerami. Wprowadzając te samą numerację działek do rejestru, ustala się określony z^wia^ek miedzy rejestrami a mapami. Wskazane jest przyjęcie takiego systemu numeracji, aby numer dowolnej działki nie przekra czał 3 cyflr.

Przy układaniu rejestrów rozróżnia $ię na ogół pojęci prawnego właściciela oraz użytkownika gruntu.

W niektórych krajach, oprócz katastru gruntowego, istnie je specjalny kataster budynków.

c)    tendencje rozwoju katastru. Większość starych ka tastrów nie służy już dziś celom podatkowym. Podstaw słusznego wymiaru podatku, aktualne przed 150 laty, ustą piły dziś opiniom odmiennym, często rewizje tych podsta nie zostały przeprowadzone, w wyniku czego katastry stał się przestarzałe. Tym niemniej nie straciły one swego zna czenia i służą dziś nie tylko celom administracyjnym, sta tystycznym i gospodarczym, ale przy zachowaniu pewnyc warunków są one najlepszym sposobem do ustalenia dzia łek, zwłaszcza przy przenoszeniu nieruchomości lub obcią żeń podatkowych. Jest poza tym oczywiste, że każdy pomiar nawet, o ile był wykonany dla zupełnie innych celów, mo że być wykorzystany jako dowód rozgraniczenia działek Już wspomniany wyżej „Zbiór Metodyczny” uznawał, prze widując taki właśnie rozwój stosunków, że „kataster” może a nawet powinien służyć w przyszłości jako podstawa praw na do ustalenia tytułu własności. Niestety nie wszędzi i nie zawsze w czas spostrzeżono się, że aby to zadanie ka tastru mogło być spełnione, kataster musi być stale aktua lizowany, zaś pomiary katastralne muszą być wystarczają dokładne, a granice działek — trwale stabilizowane.

Pomimo że obecnie katastry nie są bezpośrednio uznan przez prawo jako dowody tytułów własności, wiele z nic może temu celowi służyć w sposób oośredni, inne zaś s w stanie przeobrażania się na typ katastru prawnego. T: właśnie rozwój katastru spowodowany jest przez okolicz ność, że ustalanie i opis działek następów?! po założeni ksiąg gruntowych i hipotecznych na podstawie katastru. J bowiem niewątpliwe, że przedstawienie na planie jest naj prostszym sposobem wyrobienia sobie pojęcia o określone części powierzchna ziemi, to znaczy o jej położeniu, sy tuarji i granicach. Ten smosób ustalania działek wnosił sobą tyle korzyści, że wiele krajów uzależniało założeń ksiąg gruntowych i hipotecznych od uprzedniego pomi poszczególnych działek. Jeżeli w wykazach hipoteczny działki posiadają numerację katastralną, to decydujący ustalenia powierzchni działek musi być rozgraniczeni s^kic katastralny, wykazujący położenie graniczników. Do Diero opis działki na podstawie katastru pozwala na usta lenie powierzchni tej działki i czyni z niej przedmi prawny. Jest więc zatem logiczne, aby we wszystkich kra jach, gdzie istnieją księgi gruntowe, kataster bvł ich pod stawą prawną, co nie odnosi się oczywiście do danych ooi sowych, jak na przykład rodzaj upraw, usytuowanie ifcp. pra wie we wszystkich krajach, które ksiąg gruntów yc jeszcze nie oosiadaja. dąży się do wykorzystywania danyc katastralnych do rejestrów urzędowych i notarialnych to. aby stopniowo doprowadzić do stworzenia ksiąg grunt wych opartych na podstawie prawnej dostarczonej prze kataster.

d)    zgodność katastru i wykazów hipotecznych. Katas

który m? spełnić role katastru prawnego powinien być ni tylko stale akt¹ •■?.!izcw»n v, ale    bvć utrzymał

iego zgodność z \^,rvkazem binotecznvm badż przez wzajem ne komunikowanie o wielkich zmianach, badż też orz '••prowadzenie obowiązku publikowani* zmian rdn^nie (v tułów własności, któro n^;e ^óstana wpisane do wykami hi notecznego. o ile podział lub ^oraedaż nie zostały zatwier dzone i zamierzone przez k2ta^er.

c) rozwój katastru w kierunku zaspokojenia rozmaity notrz-eb. Jaik już wspomniano, katastry nie służą już wy łącznie celom fiskalnym. Dla katastru, któ-y przestaje bv podstawa do wymiaru podatku gruntowego -/v=kuie się wiek sza swobodę wyboru formy i szuka sie takich form. któ stworzą bardziei wszechstronne typy katastrów, mogą shiżvć różnym celom. Dzisieiszy kataster nowinien bvć j ni* tylko podstawa do ustaleni* tytułu własności, lecz po winien on stworzyć bazę dla klasyfikacji gruntów, dla bi ooteki, dla celów planowania przestrzennego, dla statystyki b*d*ń naukowych, a wreszcie dla opracowania, sporządzę r.ia i aktualizacji maro gospodarczych i topograficznych.

f) zmiany w administracji katastru. Nowe cele katast wymagają oczywiście adaptacji iego cr*ganiz*roii technicrzn do zmienionych zadań. Jak dotąd jednak obawiano sie przy stąpić do gruntownei przeróbki katastrów fiskalnych na

wet, o ile te ostatnie straciły swoje pierwotne orzezn____

nie. Również i przy zakładaniu nowych katastrów trzyma no się na ogół starych form ze względu na utrzymanie j

ł

30