1999021142

KAZIMIERZ GÓRSKI Piła

SEMANTYCZNE I GRAMATYCZNE WŁAŚCIWOŚCI TERMINÓW TECHNICZNYCH

Wydany w Moskwie w 1904 roku Słownik Encyklopedyczny definiuje termin i terminologię w następujący sposób:

„Tep.MHHbi — cJiOBa hjiu cjioBocoHeTaHHH, flBjuuoinHeca tohhmm o6o3Ha4eHneM npenMeTOB, nponeccoB Hayicu, HCKyccTBa, tcxhhkm, npoMbiinjieHHOCTH h np. Otjih-MałOTCH OT CJIOB o6hXOZIHOM JieKCHKM CneilHaJIH3HpOBaHHOCTbK) 3HaHeHHH, oaho-3HaHHOCTbIO, TOHHOCTbK) CeMaCHOJIOTHHeCKHX rpaHHU. CHCTeMa TepMHHOB oupe-^ejieHHon oÓJiacTH Ha3biBaeTC5i TepMHnojiorweH”¹.

Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia właściwości semantycznych i gramatycznych terminów technicznych, stanowiących ogromną warstwę języka specjalistycznego, gdyż średnio rozwinięte działy techniki mają słownictwa liczące 15 000 - 25 000 terminów, a słowniki ogólnotechniczne (tzw. politechniczne) obejmują 100 000 - 150 000 terminów. Rzecz jasna, że opanowanie takiej ilości terminów byłoby niemożliwe, gdyby nie daleko posunięta regularność terminologii technicznej, która zapewnia specjalistom należytą orientację².

Mimo wielu badań prowadzonych nad terminologią w różnych aspektach³, aspekt lingwistyczny tych badań i związana z nimi problematyka języko-

¹    SnuuKAonedunecKuu c.ioeapb, iioa peA. 6. A. BBeAeucKoro, MocKBa 1964, s. 495.

²    Materiał leksykalny został zaczerpnięty z następujących źródeł (w nawiasie podano umowne skróty): 3mtuKAoneduHecKuu c.ioeapb noA peA- E. A. Bbcachckofo, MocKBa 1964, (3C); C. M. 0)KeroB, C.ioeapb pyccKoeo sumko, MocKBa 1964 (Co>k); IJoAbCKO-pycCKuu noAumexmi-uecKuH c.ioeapb, noA pea. A. A. AónoBa, MocKBa 1963 (I~IC); Wielki Słownik Techniczny Rosyjsko-Polski, Warszawa 1973 (WSTrp); A. Mirowicz, I. Dulewicz, I. Grek-Pabis, I. Maryniak, Wielki Słownik Rosyjsko-Polski, Warszawa-Moskwa 1970 (WSrp); 3. E. A;ieKcaHApOBa, C.ioeapb cuuonuMoe pyccKoeo sumko, MocKBa 1971 (CC).

^J B. IT. /},am hJien ko, J1 umeucmimecKue mpeóoeanus k cmandupnuuyeMOu mepMUHOAoeuti, s. 5-34; B. n. JTeTyiiiKOB, JIuneeucmuKu u mepMuuoeedemie, s. 102- 106, W: TepMMHOjiornn n HOpMa, nofl peA. B. n. /tan mach ko, MocKBa 1972; T. Jl. KanAeJiaKH, Censb steotcdy codepowa-hiicm no/iH/miu u MopfieMHOu cmpyKmypou mexnunecKux mep\umoe, MocKBa 1964, 8. 84-95; T. Jl. KaHACJiaKH, O neKomopbi.K cyęf)(f)UKcasibHhix MOÓe.\Hx mexnmecKux mepMUHoe, „OHAOJiorunecKMe HayKH” 1962, nr 1, s. 42 - 55; H. n. Ky3bMHH, Oim.iaeoAbiibie cyiyecmeumcAbHbie s cnc.fuaAbnou AeKcime. W: HccjieAOBannfl no pyccKOM TepMMHOJiorHn, noA pca. B. n. JtaHHJienKO, Mockbu 1971, s. 183 - 199 i in.

12 Studia Rossica z. 12