1999021147

Gramatyczne właściwości terminów technicznych, 183

formantów, których język ogólnonarodowy nie posiada. W stosunku do języka ogólnonarodowego terminologia dysponuje większym zakresem środków słowotwórczych, gdyż elementami słowotwórczymi w terminologii mogą być symbole, litery, cyfry: a-4acTnua, /?-paciia.a snep, /?-pa,mioaKTHBHOCTb, B-B3aMMOAen-CTBHe, 5-3aps>KeHHwe rejia, K_rMe30H, K₂-Me30H. Niekiedy symbole zapisywane są wyrazami: ajib({)a-jiyHH, 6eTa-pacnan, raMMa-KBaHT, V-o6pa3Hoe coe/iMHeHHe V-o6pa3Hbiii aBHraTejib, X-o6pa3Hoe coennHemie, U-o6pa3Hoe coennHemie.

Terminologia swobodniej posługuje się rodzimymi, zapożyczonymi i międzynarodowymi środkami słowotwórczymi jednocześnie. Na przykład: a) temat zapożyczony -f formant rosyjski: ójiOKnpoBKa, AH(jxj>epenunpoBKa, aBTOKapuiHK, KOMnpeccopuiHK, .awnjioMHHK; b) temat rosyjski + formant zapożyczony: cobct-M3auws, pycH3M, caMO^n(j)(j)y3MS, ceHaac; c) temat międzynarodowy + formant rosyjski: a3poB03, CBepxrnraHT; d) temat rosyjski -f formant międzynarodowy: coBCTOJior, acTpaxaHMT, óaHKajiHT, MHKpopaccTeiiHH, yjibTpaicopoTKHM.

Mówiąc o tworzeniu terminologii przy pomocy formantów rodzimych należy zaznaczyć, że niektóre z nich zwiększają swoją produktywność wiaśnie w^r terminologii. Na przykład z dwóch formantów' przymiotników' -mh i -ob, które w języku ogólnonarodowym w wielu przypadkach tworzą rówooznaczniki ane/ibCHHHMH, aneJibCHHOBbin, w terminologii większego znaczenia nabiera -OB: LIBCTOBOH CBeTO^Op, CTeHOBOH 0JIOK, TOJIMKOBaS Hora, COpTOBOłi CTaH

i inne. Również formant -Ka w rzeczownikach odczasownikowych zwiększa swoją produktywność w terminologii: oÓMOTKa, cmuioBKa, oTKaTKa, OTrpy3Ka, ^OBoana, injiH<j)OBKa, npeccoBKa, pe3Ka, MapKMpOBKa, oÓTOHKa, oGicaTKa, 3arpy3Ka_t 3ap*wica (aKKyMyjis ropa) i wiele innych.

Większą aktywność w' terminologii wykazują również formanty -ht, -M3aUH5!, -a>K, -H3M, -TeJlb, -Top: 3JieKTpOJlHT, acÓeCTHT, yCHJIHTeJlb, ynJIOTHHTeJlb, yKa3aTe/ib, TOHHaac, nyjibBepusaiuffl, MexaHH3M, UKKyMyjisTop, peryjunop, CTaGmin-3aTop.

Wiele terminów’ w języku rosyjskim powitało za pomocą wykorzystania formantów^r języków^r klasycznych: MaKpo-, MHKpo-, -rpa(j), -rpacfiHfl, -nor, -jio-rna, aHTH-, cynep-, -TpoH, -apoM i innych, co uwidoczniło się w przytoczonych wyżej przykładach (coBCTOJior, MHKpopaccTemifl itd.). Zaletą tych formantów jest to, że posiadają one nieograniczone możliwości słowotwórcze i łatwo łączą się ze słowotwórczymi podstawami tworząc nowe ,,klasyczno-rosyjskie” termi-nj^: TepMOBfl3KoynpyrccTb, (jioToóyMara, pannoBcmaHne, (jiOTOCbeMKa, aHTHHac-TMUa, aHTnOKHCJlHTCjlb, MMKpOOpraHH3M, MHKpOTBepnOCTb, MMKpO(j)OTOyCTaHOBKa, MHKp0KHH0Ci>e\iKa i wiele innych.

GRAMATYCZNE WŁAŚCIWOŚCI TERMINÓW

Terminologia powstaje i funkcjonuje w obrębie języka ogólnonarodowego i dlatego jest rzeczą naturalną, iż nie posiada ona własnego systemu gramatycznego. Mimo to w terminologii można zauważyć niektóre charakterystyczne