2251774207

112 RECENZJE

Pociąga to za sobą dalsze przesunięcie tego terminu. Ponieważ bowiem zatwierdzenie szlachectwa i herbu nadanego przez Ferdynanda należało do kompetencji króla, mogli zatem tego dokonać tylko poprzednicy Stefana Batorego (kor. 1. V. 1576), a więc Zygmunt August lub Henryk Walezy przed swą ucieczką (17. VI. 1574). Ostatecznie doszliśmy do wniosku, że nieznany nam dotychczas a niewątpliwie ongiś istniejący przywilej królewski, zatwierdzający Szarfenbergom ich habsburskie szlachectwo, wystawiony być musiał po 13. X. 1570, a przed 17. VI. 1574.

Przy przeglądaniu ksiąg ziemskich powiatu krakowskiego z lat 1528—1599 udało się recenzentowi wyłowić sporo wzmianek dotyczących ubocznie Szarfenbergów.

Dowiadujemy się więc, że nobilis et famati Stanislaus Żywieczki, Nicolaus Scharfenberg, Valentinus Scharfenberg et Matthias Zybenecher obarczeni byli sprawowaniem opieki nad dziećmi i majątkiem nobilis et famati Joannis Kleczowski, consulis et stanmfusoris Cracoviensis. Opieka ta pociągała za sobą procesowanie się z Piotrem Porembskim, który nie dotrzymywał warunków dzierżawy wsi Żegocina Poręba ze szkodą dla dzieci Kleczowskiego ^J.

Reszta zapisek sądowych dotyczy żony Walentego Szarfenberga. Monumenta Pol. Typ., I, Nr. 691 mówiły o niej tylko, że to nobilis Elizabeth; my zaś wiemy, że była córką Stanisława Grodowskiego h. Lis. Matką Elżbiety była Magdalena, córka nob. Jana Opalca, a wdowa po Macieju Gulkowskim. Bracia rodzeni w 1573 r. wyzuli Elżbietę przemocą z dóbr macierzystych nieruchomych (części w Bęczynie i Ko-pytówce) i ruchomych (m. i. pavones albos octo), stąd proces trwający lat dziesięć.    Włodzimierz Budka

MEZIER A. W.: SŁOWARNYJ UKAZ ATI EL PO KNIGOWIE-DIENJU. Leningrad, «Kołos» 1924. 8°. Str. XI, szp. 926, str. VIII.

Rozwój wiedzy księgoznawczej i bibljotekoznawczej w Rosji doszedł w ostatnich latach do bardzo poważnego rozkwitu. Katalogi księgarskie wykazują kilkaset dzieł z tego zakresu, wśród których, prawda, znajdziemy wiele literatury małowartościowej, ale spotykamy się także z dziełami wielkiego, naukowego znaczenia. Szczególnie objawia się silny ruch na polu piśmiennictwa księgoznawczego popularnego, które krzewi zamiłowanie do książki wśród najszerszego społeczeństwa. Jest to objaw pomyślny, bo przyzwyczaja najniższe masy do poszanowania książki i przyczynia się w znacznym stopniu do jej popularyzowania, a temsamem poważnie wspomaga wysiłki w kierunku budzenia i szerzenia oświaty. We współczesnej Rosji ten ruch posiada oczywiście wiele zabarwienia ekonomiczno-socjalnego, ale pomijając te względy, w państwie sowiec-kiem zupełnie zrozumiałe, zauważyć należy, że literatura księgo-znawczo-popularna, mimo swej roli polityczno-propagandowej, jest objawem ciekawym i godnym podkreślenia. Obok tego ruchu populary-

¹ Por.: Terr. Crac. 36 s. 448 ; 41 s. 93; 54 s. 251.