2251774218

122 RECENZJE

dacji niektórych (np. Sztabu Generalnego) — poszły wojskowe władze niemieckie po linji skupiania zbiorów i podobnie, jak z główną bibljo-teką, postąpiły i z prowincjonalnemi. Drogą tego właśnie skupienia szeregu większych księgozbiorów doszło do utworzenia Deutsche Heeres-biicherei.

Ciekawe są przytem wahania, jakim ten plan podlegał; podniosły się mianowicie bardzo poważne i liczne głosy za całkowitą likwidacją bibljotek wojskowych i za przekazaniem ich większym bibljotekom cywilnym, przy zastrzeżeniu pewnych przywilejów dla wojskowych i dla naukowych potrzeb wojska. Z wyjątkiem jednak bibljoteki monachijskiej (Armee-Bibliothek), która połączyła się z tamtejszą Bibljoteką Państwową (Bayrische Staatsbibliothek), wszystkie inne bądź obroniły się w swej dawnej postaci, bądź, zlikwidowane, zasiliły inne bibljoteki wojskowe. Tą też drogą i Deutsche Heeresbucherei nietylko zdołała się obronić, ale i silnie wzbogacić. Za wytyczne dla dalszego jej rozwoju przyjęto projekt reorganizacyjny prof. Klefekera, podkreślający potrzebę ścisłej łączności z rozwojem ogólnego bibljotekarstwa niemieckiego, a równocześnie uznający tę bibljotekę wojskową za bibljotekę o charakterze publicznym.

Wewnętrznie rozpada się D. H. B. na 5 głównych i 4 poboczne oddziały. Do głównych, któremi kierują fachowi bibljotekarze, należą: Oddział katalogu systematycznego (S. K-)> Oddział katalogu alfabetycznego (A. K.), Oddział informacyjny (W. A.), oraz Oddział czasopism (Z. A.); do dalszych należą: Oddział wpływów bibljotecznych (E. A.), Oddział druków (D. A.), Wypożyczalnia (L. St.), Bibljoteką żołnierska (S. B.) oraz Sekretarjat. Trzeba przyznać, że podział ten jest nietylko oryginalny, ale i niezrozumiały, a do jego wyjaśnienia i umotywowania nie przyczyniają się niestety nawet uwagi omawiające zakres badań tych oddziałów. Przypuszczać należy, że dopiero bliższe zapoznanie się z wewnętrzną pracą bibljoteki pozwoliłoby zorjentować się w celowości jej wewnętrznej organizacji.

Nowy szczegół w rozkładzie pracy bibljotecznej stanowi przydział różnych dziedzin wiedzy wojskowej (szkoda, że autor nie wymienia odnośnych dziedzin) poszczególnym bibljotekarzom, którzy nie tylko dbają o uzupełnienie bibljoteki w tych kierunkach, ale i prowadzą rejestrację ukazujących się monografij i artykułów z danej dziedziny, dzięki czemu, jak można się domyślać, powstają materjały do najnowszej bibljografji wojskowej.

Personel bibljoteki składa się z 25 osób, a mianowicie z dyrektora, 5 naukowych bibljotekarzy, 8 zastępców bibljotekarzy, 4 woźnych i 2 introligatorów, ponadto personel administracyjny tworzy kierownik administracyjny i 4 pomocników.

Regulamin bibljoteczny wykazuje zarówno co do ułatwień dla czytelników, jak i co do opłat podobieństwo do berlińskiej Staatsbibliothek.

Zbiory bibljoteczne, liczące około 350.000 tomów, ustawiono