Przebieg zajęć
1. Zajęcia rozpocznij od krótkiej rozmowy z uczniami na temat prawosławia. Zapytaj, co wiedzą na temat religii prawosławnej i polskiego kościoła prawosławnego: jego historii, świątyniach, duchownych, wystroju cerkwi. Wszystkie odpowiedzi zapisuj na tablicy.
2. Następnie odnieś się do mitów i stereotypów dotyczących prawosławia i jego wyznawców. Podkreśl, że utożsamianie prawosławnych z Rosjanami lub pozostałością po caracie jest błędnym myśleniem. Przynależność religijna nie ma przecież związku z pochodzeniem narodowym czy etnicznym. Oczywiście w Polsce wśród wyznawców prawosławia odnajdziemy spore grono osób wywodzących się ze środowisk mniejszości narodowych, co nie zmienia faktu, iż zasadniczą część wiernych stanowią osoby narodowości polskiej. Często (szczególnie w opinii młodych ludzi) cerkiew kojarzy się ze staruszkami w chustach. To kolejny stereotyp, ponieważ tak jak w przypadku innych religii do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego należą ludzie w różnym wieku. Wiele osób myśli, że liturgia w cerkwi jest odprawiana w języku rosyjskim. To kolejny mit, bowiem język staro-cerkiewno-słowiański obowiązujący do dziś w cerkwi to język, który został przyniesiony przez świętych Cyryla i Metodego, którym słowiańska część Europy zawdzięcza przyjęcie chrześcijańskiej wiary oraz jej zakorzenienie się w kulturze. Św. Cyryl i Metody są ojcami języków słowiańskich. Św. Cyryl przetłumaczył Ewangelie i Psalmy na język staro-cerkiewno-słowi ański.
3. W formie miniwykładu przybliż uczniom historię prawosławia: Prawosławie to doktryna ortodoksyjnego (gr. orthodoxos - prawdziwie, prawidłowo wierzący) Kościoła chrześcijańskiego - jednej z dwóch grup Kościołów, obok Kościoła rzymskokatolickiego, powstałych w wyniku rozłamu w Kościele chrześcijańskim z 1054 roku (tzw. schizmy wschodniej, lub - co uznaje się za historycznie bardziej uzasadnione - schizmy wielkiej).
4. Wyjaśnij uczniom znaczenie słowa cerkiew: cerkiew (w języku greckim ekklesia) oznacza „zebranie" czy też „zgromadzenie". Jak głosił Cyryl Jerozolimski kościół „zwany jest tak dlatego, że zwołuje wszystkich ludzi i jednoczy ich ze sobą”. [...] Słowo cerkiew oznacza zarówno Ciało Chrystusa, Jego Królestwo tworzone przez wspólnotę wszystkich wiernych, jak i miejsce modlitwy1.
5. Porozmawiaj z uczniami na temat wyglądu zewnętrznego cerkwi. Zapytaj, czym charakteryzuje się bryła cerkwi i co wyróżnia ją spośród innych świątyń? Następnie rozdaj uczniom kartę pracy przedstawiającą różne plany cerkwi (Materiał dla ucznia nr 1. Wygląd zewnętrzny świątyń prawosławnych). Poproś, aby przyjrzeli się ilustracjom i powiedzieli według jakich schematów najczęściej są budowane cerkwie oraz co symbolizują ich określone kształty. Podkreśl, że wszystkie świątynie
Projekt współfinansuje
MIASTO
STOŁECZNE
WARSZAWA
Uspienski L., Symbolika cerkwi, [online). [dostęp 15 grudnia 2013], http://www.oId.cerkiew.pl/prawoslawie/text.php7ids67.
Materiał przygotowany w ramach programu Centrum Edukacji
__ Obywatelskiej „Cztery strony Warszawy. Młodzi przewodnicy
- ^ po wielokulturowej Warszawie”, dofinansowanego ze środków Urzędu m.st. Warszawy.