2278215919

w dziedzinie semantyki poszczególnych znaków sprawia, że staje się ono niemożliwe do odczytania. W tym miejscu ujawnia się domena obrazu - odczytujemy go intuicyjnie, bez dodatkowej wiedzy. Kolejnymi przykładami form protokomiksowych są: egipskie rysunki, greckie malarstwo wazowe, kolumna Trajana, tkanina z Bayeux, manuskrypt prekolumbijski odkryty przez Korteza. Komiksami, wbrew pozorom, nie są średniowieczne obrazy, w których z ust postaci wychodzą dymki z tekstami, np. Zmarły przed sądem boskim z Godzinek Rohan, ani też wszelkiego rodzaju biblie pauperum , np. drzwi gnieźnieńskie. Ukazują one jednak nieustanną dążność ludzkości do prób opowiadania obrazami³¹. Jerzy Szyłak zwraca również uwagę na aspekt „przerysowania”, czyli odwzorowania nie będącego w ścisłym powiązaniu z mimetyzmem, ale skupiającego się na istotnych elementach, często je uwypuklającym, pomijającym zbędne³². Kolejnym ogniwem prekomiksów jest twórczość Wiliama Hogartha³³. Jego ilustracje do Klubu Pickwicka stanowiły zapowiedź nowego stosunku do obrazu.

Jednak na pierwszy plan wysuwają się trzej twórcy: Rudolphe Tópffer, Gustave Dore i Wilhelm Busch³⁴. Ich twórczość w niniejszej pracy nazwana będzie protokomiksową. Pierwszy z trójki, w przeciwieństwie do rysowników z czasów wcześniejszych, wygrywał akordy znaczeń nie przez same rysunki, a przez ich zestawienie. Kolejny, układając splątaną i żmudnie realizowaną narrację, otwierał królestwo metafory ³⁵. Jego Historia Świętej Rusi została oparta na takim powiązaniu słowa i obrazu, że często stają wobec siebie w opozycji. U ostatniego z plejady twórców protokomiksowych - Wilhelma Busha dostrzec można kolejne etapy dziania się, wypracowa/ też sposób przedstawiania ruchu, emocji i przeżyć postaci³⁶.

Z historyjek tworzonych przez wymienionych i im podobnych artystów wiatach 1894-1897 wykształcił się komiks. Twórcami pierwszych dzieł tego typu byli R. F. Outcault - autor Yellow Kid oraz Rugolph Dirks - autor Katzenjammer Kids. Popularność, jaką zdobyli, zawdzięczają serialności historyjek i ich publikacjom

³¹    Por. S. McClaud, Understanding comics..., op. cit, passim.

³²    J. Szylak, Komi/rs..., op. cit., s. 7.

³³    Uwaga na nazwisko! W pracach dotyczących komiksów zostało ono już dwa razy' zniekształcone: pierwszy raz w artykule B. Dyduchowej Co nauczyciel powinien wiedzieć o komiksie (Hohart),

co zauważył W. Birek w artykule Komiks- kłopotliwy obiekt edukacji [w:] Zeszyty naukowy Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie Dydaktyka 6. Seria filologiczna. Rzeszów 1999 i drugi raz (Hoghardt) w artykule Adama Cichonia Historia komiksu [w:] Publikacje nauczycieli ze szkoły w Rzezawie [w:] www.psp.rzezawa.pl/publikacje.html. dostęp Online: 1 marca 2013 r.

³⁴    J. Szylak, Komiks..., op. cit., s. 7.

³⁵    Ibidem.

³⁶    Ibidem.

18