2278216007

pedagogicznych w obszarze rozwiązań prawnych. Prawa dziecka to prawa naturalne, przyrodzone, niezbywalne, powszechne i nienaruszalne, po to jednak żeby można było skorzystać z przysługujących dziecku z natury praw muszą one znaleźć zastosowanie nie tylko w teoriach pedagogicznych, ale także w prawie pozytywnym tj. międzynarodowych i krajowych systemach praw dziecka i ich ochrony. Dziecko jest wieloaspektową, zintegrowaną całością, jest osobą, która ze względu na swoją niedojrzałość biologiczną, fizyczną, psychiczną i społeczną wymaga szczególnej ochrony prawnej ze strony osób dorosłych, realizacji przynależnych praw, w tym m.in. szczególnego prawa dziecka do wychowania w atmosferze szczęścia, miłości, co tak mocno akcentuje Konwencja o Prawach Dziecka.

Utrwalona przez wiele pokoleń struktura władzy nad dzieckiem, niekwestionowane przekonanie o nadrzędności dorosłych nad dziećmi sprawiają, że prawa przyznawane dziecku są często jedynie prawami deklarowanymi, a nie realizowanymi⁴³, że - jak pisze Jadwiga Bińczycka, dziecko nadal jeszcze traktuje się jako „przedczłowieka”, któremu nadaje się prawa bez troski o ich pełną realizację.⁴⁴W tej sytuacji nadal aktualne jest stanowisko Zgromadzenia Ogólnego ONZ, zgodnie z którym prawa dziecka wymagają specjalnej ochrony i stałej troski o poprawę sytuacji dzieci w całym świecie, jak i o ich rozwój i naukę w warunkach pokoju i bezpieczeństwa. Dlatego w tym celu stale aktualne jest wołanie o pilne i efektywne działanie w skali krajowej i międzynarodowej.⁴⁵

Robert Hart podejmując to zagadnienie w specjalnym opracowaniu przygotowanym dla potrzeb UNICEF podkreśla, że zwiększenie realności praw dzieci wiąże się ściśle z poziomem ich partycypacji, demokratycznego współudziału w otaczającej rzeczywistości.⁴⁵ Tymczasem nawet w wielu krajach, które ratyfikowały Konwencję o Prawach Dziecka, dzieci nadal są ignorowane, stopniowo tracą swoje fundamentalne prawa i wolności, będące ważnym elementem procesu wychowawczego. Jadwiga Bińczycka pisze za Mary John, że Dzieci w przeszłości, w poprzednich generacjach nigdy nie spędzały tak wiele czasu pod bezpośrednią kuratelą dorosłych, jak dzieci współczesne. (...) Także świat dzieci niepełnosprawnych został ograniczony do wąskich granic szkolnego podwórka.⁴

Według Bogdana Śliwerskiego, jedna z przyczyn nieprzestrzegania praw dziecka w praktyce tkwi w pozytywistycznym źródle ich uzasadnienia. Przynależne każdemu dziecku prawa są normami ustanowionymi przez ⁴³Por. S. Karczewski, K. Warecki, 2004: Dzieci bez dzieciństwa, Fundacja „Nasza Przyszłość", Szczecinek.

^J. Bińczycka, 1994: Przemoc tkwi w nas, (w:) Edukacja i Dialog nr 6, s. 16.

⁴⁵Cyt. za: A. Łopatka, 2000: Okoliczności powstania Konwencji o Prawach Dziecka, (w:) Humaniści o prawach dziecka, red. J. Bińczycka, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, s.27.

^Zob. J. Bińczycka, 1999: Dzieci specjalnej troski jako ofiary wolnorynkowej kultury, (w:) Wybrane aspekty podmiotowości w wychowaniu, red. M. Nowicka-Kozioł, WSPS im. M. Grzegorzewskiej, Warszawa, s. 75.

⁴⁷Tamże, s. 78.

20