242074323

438

Jan Chłosta

Na uwagę zasługuje obszerny artykuł dotyczący historii Sorkwit. Od maja 1379 r. były °^n(: własnością rodziny Oclsenów, nadane jej przez wielkiego mistrza krzyżackiego Winfrida von K⁰¹' prode¹³⁰. Już w 1470 r. istniała tam parafia. Autorzy Franciszek Sokołowski i Rafał Wolski wskazali też na wybitne osoby związane z Sorkwitami, m.in. Johannesa Ricdla, zajmującego się I’¹' storią.

Nadzwyczaj interesujący jest tekst Ryszarda Wojciecha Pawlickiego o nieistniejącej wsi SoW° róg, w której rozgrywa się akcja powieści Ernsta Wicchcrta Dzieci Jarominów'¹'. Szkoda, że Pawlicki nic dotarł do książki Dietmara Albrechta Wege nach Sarmatien. Znalazły się tam informacje o pobytach Wicchcrta, jeszcze w czasach gimnazjalnych, w znajdujących się nieopodal Zamordc* jach, gdzie leśniczym byl jego wuj.

Sławomir Ambroziak zajmował się dziejami wsi na pograniczu powiatów szczycieńskicgo i^l’¹' dzickicgo. Najpierw przedstawił historię wsi Małgi¹³², potem Szuci¹³³, wreszcie zajął się zlikwidowanymi po II wojnie wioskami: Małgą, Piecem (zwaną też Niedźwiedziem), Puchałowem, Dębowce^{1 2} Kanwezami (inaczej Chwalibogami), Sadkiem, Retkowem i Ulesiem¹³⁴. Przed 1945 r. wsie te ^7aV mieszkiwało 2239 osób. Po założeniu tam poligonu wojskowego wszystkich mieszkańców wysiedl⁰' no. W Maldzc pozostała tylko wieża kościoła, która służyła jako punkt obserwacyjny, a w Pucha!⁰' wic - resztki dworca kolejowego. Ten sam autor opracował krótką historię gminy Jedwabno¹³⁵, a Sl°' womir Grabowski opisał gminy Dźwierzuty i Świętajno¹³⁶. Nic można też pominąć artykułów Mark¹¹ Jerzego Łapo o wsi Kai¹³⁷, Iwony Liżewskiej o Jerutkach¹³* i Barbary Zalewskiej o Klonie¹³¹'.

O miastach mazurskich pisali: Stanisław Achrcmczyk¹⁴⁰, Monika Żelazko¹⁴¹ i Jacek Foszczr ski¹⁴².

Najbardziej odkrywcze są artykuły poświęcone dziejom wsi mazurskich. Znalazły się w nie!* informacje dotąd nieznane w piśmiennictwie polskim.

Biografie

Najszerzej w czasopismach prezentowane były biografie ludzi związanych z Warmią i Muz⁰' rami. Wśród nich znalazły się sylwetki Polaków i Niemców, postaci znane szeroko i tylko lokaln^|C’ Johann Gottfried Herder, Gustaw Gizewiusz, Zacharias Werner, Feliks Nowowiejski, Ernst W^|C‘

1

130    F. Sokołowski, R. Wolski. Parafia sorkwida i jej kolumny. Pnyczynek do dziejów mazurskiej wsi, Masovia, 1^ ’

2

I,ss. 5-22.

131    R. W. Pawlicki,Sowiróg Ernsta Wiecherta, Znad Pisy, 1995, nr 2, ss. 16-24.

132    S. Ambroziak, Malga. Historia pewnej wsi mazurskiej, RM, 1999, l. 4, ss. 3-12.

133    S. Ambroziak, Szuó. Ihieje wsi mazurskiej, RM. 2003,1.7, ss. 17-62.

134    S. Ambroziak, Atlantyda nad neką Omulew. (Losy nieistniejących miejscowości połatanych na granicy powitd" szczycieńskicgo i nidzickiego), RM, 2005,1.9, ss. 3-39.

135    A. Ambroziak, Z dziejów gminy Jedwabno, RM, 2006,1.10, ss. 7-15.

136    S. Grabowski, Zdziejów gminy Dtwieruay, RM, 2006,1. 10, ss. 3-6; idem. Gmina Świętajno, RM, 2006,1- * ¹ ss. 38-43.

137    M. J. I^ipo, Pradzieje wsi Kol, SA. 1998,1.3, ss. 142-159.

1381. Litewska, Jerutki. Z dziejów wsi i parafii, RM, 2002, l. 6, ss. 98-103.

139    II. Zalewska, Klon. Przyczynek do problematyki ochrony układów ruralistyczjiych województwa warmińsko-muz¹¹' skiego, RM, 2002, l. 6, ss. 116-127.

140    S. Achrcmczyk, Pisz - miasto graniczne. Znad Pisy, 2004/2005, nr 13/14, ss. 37-50.

141    M. Żelazko, Z dziejów Gitycka. Uwagi o dziejach Lecą (Gitycka) do wieku XVIII, Fil. 2006, nr I, ss. 19-48.

142    J. Foszczyński, Rozwaiania na temat historii Onysza w związku z 289. rocznicą nadania praw miejskich. Znad P^,sf' 2004/2005, nr 13/14, ss. 58-72.