242074409

98

TADEUSZ KLEMENTEW1CZ

Istotne metodologiczne cechy modelu	Syndrom politologii tradycyjnej	Model politologii teoretycznej
Charakterystyka przedmiotu badania	preteoretyczna: wg kryterium przedmiotu i metody mających zastosowanie tylko do głównych działów nauk, a nie dyscyplin	teoretyczna: według cech istotnych; dziedzina przedmiotowa politologii to model semantyczny teorii polityki
Stopień spójności aparatury pojęciowej	zamęt terminologiczno-pojęcio-wy związany z badaniem niejednorodnych klas przedmiotów	związki definicyjne kategorii badawczych; terminy specyficzne występują w twierdzeniach teorii polityki oraz teorii logicznie wcześniejszych
Źródło dyrektyw metodologicznych	potoczna wizja świata polityki	teoria polityki
Miejsce w szerszym systemie teoretycznym (pokrewnych dyscyplin)	stosunki interdyscyplinarne z prawem, socjologią, ekonomią itd.	stosunki między teoretyczne: a)    z teoriami o tym samym stopniu ogólności (teoria prawa, teoria ekonomiczna, itp.) b)    z teorią społeczeństwa jako całości
Wewnętrzna „logika” rozwoju •	zasada dialektycznej negacji (stale proponuje się zasadniczo odmienne teorie cząstkowo wykorzystujące ustalenia poprzedników)	relacja korespondencji uogólniającej
Wpływ wartościowań na proces badawczy	bezpośredni wpływ na wybór problematyki, metod i formułowanie twierdzeń	pośredni: badanie sterowane teorią

Schemat 1. Syndrom politologii tradycyjnej i model politologii teoretycznej — różnice metodologiczne

a wyznawcami koncepcji monistycznej, a więc zwolennikami jednej nauki o zjawiskach politycznych. Dlatego dość wcześnie pojawiły się próby przekroczenia opłotków tradycyjnej politologii.

2. IDEA POLITOLOGII TEORETYCZNEJ

Idea ta pojawiła się z pełną świadomością w artykule Woleńskiego z roku 1975¹. Stwierdził on mianowicie, że: „ [...] rozwój teoretycznej nauki o polityce musi zacząć się od budowy teorii wyjaśniających węższe, ale za to bardziej jednorodne grupy zjawisk (wyróżnienie — T. K.)”². Głównym zadaniem badawczym stawała się odtąd budowa teorii. Było bowiem rzeczą jasną, że tym, co definitywnie wyodrębni naukę o polityce od pokrewnych dyscyplin, będzie nie dziedzina przedmiotowa, którą ta nauka penetruje, ani tym bardziej metody badawcze, wspólne w gruncie rzeczy wszystkim naukom społecznym. Naukę o polityce

1

J. Woleński, Spór o status metodologiczny nauki o polityce, w: K. Opałek (red), Metodologiczne i teoretyczne problemy nauk politycznych, Warszawa 1975; por. też artykuł A.Bodnan O. Cetwińskiego, Rola teorii wyjaśniającej w nauce o polityce, „Studia Nauk Politycznych”1977, nr 4.

2

'“Cytat z artykułu J. Woleńskiego za: J. P. Gieorgica (red.), Wybór tekstów do studiowania teorii polityki, Warśzawa 1981, s. 39.