2335501388

spowoduje także rozwinięcie mechanizmu uczenia się przez wszystkich graczy. Konsekwentne stosowanie społecznej AKK powinno być postrzegane jako wspólny język wspierający ten mechanizm uczenia się, który powinien być zbudowany wokół wzajemnego oddziaływania między wieloma podmiotami.

4. Cykl projektu a ocena inwestycji

Niniejszy Przewodnik został napisany, aby służyć pomocą instytucjom zarządzającym, pracownikom administracji publicznej oraz ich doradcom w państwach członkowskich podczas ewaluacji założeń projektów oraz przeprowadzania studiów wykonalności na wczesnym etapie cyklu projektu. W istocie aktualna i uproszczona analiza finansowa i ekonomiczna może mieć poważny wpływ na wykrycie słabości w szkicu projektu. Te słabe punkty stałyby się zapewne widoczne na późniejszym etapie, kiedy wiele czasu i wysiłku zmarnowano by już na realizację danego rozwiązania alternatywnego, które w końcu musiałoby zostać porzucone lub całkowicie zmienione. Wykorzystanie narzędzi prezentowanych w Przewodniku, czy też zawartych w wytycznych krajowych, w celu sprawdzenia projektu przed przygotowaniem wniosków o pomoc UE i stworzenia krajowego lub regionalnego procesu selekcji będzie korzystne dla wszystkich zaangażowanych podmiotów, ponieważ ich uwaga skupi się tylko na bardzo dobrych projektach, co zwiększy prawdopodobieństwo ich powodzenia.

Co więcej, w rozporządzeniach stanowiących podstawę prawną wspomina się o wyraźnym progu definiującym „duże projekty”, w rzeczywistości jednak różnica między 49 min a 50 min EUR jest nieistotna. Przeprowadzenie pełnej AKK nie jest wprawdzie wymagane przepisami, aby KE mogła wydać decyzję dotyczącą projektu o wartości kosztów inwestycji poniżej ustalonego progu, z pewnością jednak dobrą praktyką jest podobne podejście instytucji zarządzającej również do tego rodzaju projektów. Właściwie niektóre projekty niekwalifikujące się do kategorii „dużych” stanowią znaczącą część programów operacyjnych. W wytycznych krajowych wyznaczone zostaną zapewne inne progi w celu takiego rozszerzenia obowiązywania AKK, aby była ona stosowana w przypadku każdego projektu inwestycyjnego zawartego w programie operacyjnym.

5. Ograniczenia

Chociaż przedstawione wytyczne dotyczące oceny projektów mają być zarówno praktyczne, jak i dobrze osadzone w doświadczeniach międzynarodowych i badaniach ewaluacji, mają one oczywiste ograniczenia. AKK to stosowana nauka społeczna, nie należy więc do nauk ścisłych. W dużej mierze jest ona oparta na szacunkach, hipotezach roboczych i skrótach, wynikających z braku danych lub ograniczonej liczby ewaluatorów. Wymaga intuicji, a nie tylko analizy danych, i powinna opierać się na odpowiednich zachętach dla ewaluatorów, aby swoją pracę wykonywali oni w jak najbardziej niezależnym i uczciwym środowisku.

Stworzenie tego środowiska jest w dużej mierze kwestią struktury instytucjonalnej, miejscowej kultury i przejrzystości procesów decyzyjnych, obejmującej również sferę polityczną. W żadnym dokumencie technicznym nie da się odnieść do tych istotnych kwestii, wykraczających poza zakres tego Przewodnika. W istocie treść Przewodnika do AKK nie jest niczym innym niż ustrukturyzowanym zestawem propozycji, rodzajem listy kontrolnej, a dobra analiza projektu wymaga przystosowania do miejscowych uwarunkowań i powinna być oparta na profesjonalizmie i predyspozycjach osobowościowych ewaluatora.

Bieglejsi czytelnicy mogą uznać, że wiele kwestii potraktowano zbyt zwięźle lub że zostały one pominięte. Spis lektur na końcu Przewodnika oraz odnośniki do wybranych stron internetowych mogą zapewnić materiały uzupełniające. Selekcja była jednak konieczna, a kryterium tego, co uwzględnić, a czego nie, było proste: odniesienie do kontekstu UE w połączeniu z wykonalnością. W końcu, jeżeli określone techniki analizy były do tej pory proponowane i omawiane tylko w periodykach naukowych lub zostały zastosowane w nielicznych przypadkach, możliwość uwzględnienia ich tutaj była ograniczona. Nie jest celem niniejszej publikacji wyczerpujące omówienie obszernej literatury akademickiej dotyczącej analizy projektów. Poza tym Przewodnik ten jest tekstem ogólnym i —

13