2455029618

Cechy konstytuujące grupą społeczną:

■    Składa się z minimum trzech osób. W niektórych przypadkach zakłada się, że do utworzenia grupy społecznej wystarczają dwie osoby, jednakże dopiero przy trzech osobach występować może struktura społeczna i niektóre typy stosunków społecznych.

■ Zachodzą w niej trwałe, częste i bezpośrednie interakcje nastawione na wspólne osiąganie wyznaczonego celu. Socjologami, którzy podkreślali tę cechę jako konstytuującą grupę społeczną byli przede wszystkim George Homans i Robert K. Merton.

■    Grupa społeczna charakteryzuje się trwałą strukturą społeczną. Każdy jej członek zajmuje określoną pozycję i między nim a innymi członkami występują więzi społeczne. Miejsce w strukturze jest powiązane z przestrzeganiem przez jednostkę przyjętych w grupie norm społecznych

■    Grupę społeczną ująć można więc jako system statusów społecznych a także jej strukturę można ujmować jako powiązane ze sobą role społeczne wynikające z pozycji społecznych odgrywających je członków.

■    Członkowie należący do grup społecznych mają świadomość przynależności do grupy oraz istnieją mniej lub bardziej wyraźne kryteria wyodrębniające tę grupę z szerszego otoczenia. Aspekt świadomościowy podkreślany był przede wszystkim w socjologii humanistycznej, m. in. przez Floriana Znanieckiego¹.

Definicję grupy społecznej inaczej interpretuje czołowy polski socjolog Florian Znaniecki. Posłużył się on współczynnikiem humanistycznym i podkreślił fakt, iż rzeczywistość społeczna tworzona jest przez ludzi, istoty świadome i aktywne. Znaniecki podkreśla, iż „przy analizie grupy oczywiście przyjąć musimy humanistyczny punkt widzenia, pamiętając o tym, że grupa jest tym, czym jest w świadomości społecznej jednostek i zbiorowości, a nie tym, co w niej dostrzegać może obserwator zapominający o współczynniku humanistycznym i patrzący na nią tak, jak patrzy na przyrodę nieorganiczną lub organiczną (...)”². Ważną rolę odgrywa tutaj świadomość grupowa. „Istnienie świadomości grupowej traktował Znaniecki jako definicję grupy ujmowanej w płaszczyźnie ludzkiego doświadczenia. Grupa społeczna bowiem ma „istotność ponadindywidualną” i jest doświadczana przez członków grupy, jak i osoby z innych grup jako realny, odrębny podmiot

7

1

   Hasło: grupa społeczna, www.wikipedia.pl, odczyt 26.10.2006.

2

   F. Znaniecki, Wstęp do socjologii, Warszawa 1988, s. 309.