221
EKSPERYMENTY ARCHEOLOGICZNE W POLSCE
Ryc. 6. Eksperymentalne wytwarzanie wiórów krzemiennych w pracowni Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie. Fot. A Ring
Fig. 6. Expcrimcntal making of flint hlades in the workshop of the State Archaeological Museum in Warsaw. Photo hy A. Ring
oraz możliwości ich zastosowania w rozmaitych czynnościach człowieka młodszej epoki kamienia (W. Migał 1987). Wreszcie, przy kręceniu jednego z filmów oświatowych, dokonano — ściśle według obserwacji poczynionych w trakcie wykopalisk — rekonstrukcji pracowni obróbki krzemienia i kamienia , w której sporządzano przedmioty z obu surowców, nawiązujące do wyrobów kultury pucharów lejkowatych (B. Balcer 1969, s. 14-15). W dwóch innych filmach, wykonanych na bieżące potrzeby programów oświatowych telewizji polskiej, prezentowano natomiast obróbkę krzemienia i wykonywanie z niego przedmiotów wzorowanych na zabytkach paleolitycznych, mezoli-tycznych i neolitycznych ( informacja mgra W. Migała z Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie). Innych kwestii — wiążących się z pozyskiwaniem surowca krzemiennego — dotyczył eksperyment wyjaśniający sposób wentylacji znanej neolitycznej kopalni krzemienia pasiastego w Krzemionkach, gm. Bodzechów w woj. kieleckim (G.Kamiński. W. Migał 1988). Były czynione też próby obróbki samego kamienia i wykonywania z niego siekierek podobnych do okazów neolitycznych (Z. Rajew-ski 1957, s. 8).
5. Obróbka poroża i kości. Kwestia obróbki obu tych surowców odznaczających się bardzo dużą twardością budziła szerokie zainteresowanie archeologów polskich. Starali się oni dociec, jakich sposobów używano w pradziejach i we wczesnym średniowieczu ziem polskich, aby zmiękczyć owe surowce tak. by można było je obrabiać przy pomocy prymitywnych narzędzi krzemiennych, brązowych oraz żela-