274844970

•    pożar klasy B — płonące ciecze i topiące się podczas palenia ciała stałe (np. rozpuszczalniki organiczne, wosk);

•    pożar klasy C — płonące gazy (np. gaz ziemny);

•    pożar klasy D — płonące metale (np. sód, magnez, glin)

Często spotykany symbol E oznacza pożar z grup A, B, C lub D obejmujący urządzenia elektryczne pod napięciem.

Drobne pożary substancji w naczyniach (np. płonący w probówce lub w zlewce rozpuszczalnik, względnie olej w łaźni olejowej) gasi się przez nakrycie siatką ceramiczną, tkaniną szklaną, mokrą ścierką lub innym materiałem niepalnym. Palące się drewno, papier, tekturę, tworzywa sztuczne, gumę itp. można ugasić wodą, pod warunkiem, że w pobliżu nie znajdują się urządzenia elektryczne pod napięciem. Woda jest środkiem gaśniczym stosowanym w przypadku pożarów typu A niezależnie od ich skali. Wodą nie wolno natomiast gasić palących się cieczy! Wiele substancji ciekłych, które nie mieszają się z wodą, wypływa na jej powierzchnię i tym samym pożar się rozszerza. Woda nie nadaje się także do gaszenia urządzeń pod napięciem oraz reagujących z nią substancji (np. sodu, wodorków metali). Niewielką ilość płonącego metalu można ugasić, zasypując go np. solą kuchenną.

Gaśnice śniegowe przeznaczone są wyłącznie do gaszenia pożarów typu B, C i E. Ciężki, niepalny gaz skutecznie odcina dostęp tlenu do ognia, a ponadto silnie oziębiony w wyniku rozprężania przy wylocie z gaśnicy chłodzi miejsce pożaru. W przypadku gaszenia niewielkich pożarów nie ma konieczności zużycia całej ilości środka gaśniczego, a uporządkowanie miejsca pożaru po ugaszeniu ognia nie sprawia problemów (inaczej niż w przypadku użycia gaśnic proszkowych). Gaśnic śniegowych nie wolno stosować do pożarów typu D, gdyż następowałaby egzotermiczna redukcja ditlenku węgla do trującego tlenku węgla.

Większość gaśnic proszkowych nadaje się do gaszenia pożarów typów A, B, C i E, lecz są one nieprzydatne do gaszenia palących się lub żarzących metali, bo środek gaszący może wchodzić w reakcję z metalem.

Jeżeli w czasie pożaru zapali się ubranie na człowieku, to należy w miarę możliwości zrzucić płonącą odzież. Nie wolno przy tym biegać, aby nie rozniecać dodatkowo ognia. Do gaszenia można użyć koca gaśniczego (należy nim owinąć płonącego człowieka), ewentualnie wody z prysznica. Nie wolno natomiast stosować gaśnicy śniegowej ani proszkowej!

Po ugaszeniu ognia trzeba bardzo starannie wywietrzyć pomieszczenie i usunąć pozostałości po pożarze. Jeżeli środki gaśnicze w laboratorium są niewystarczające do ugaszenia pożaru, to niezwłocznie wzywa się straż pożarną.

Aby uruchomić gaśnicę, należy:

•    zerwać plombę i wyjąć zawleczkę zabezpieczającą,

•    skierować końcówkę węża (dyszę) w stronę źródła ognia,

•    nacisnąć dźwignię, cały czas trzymając gaśnicę pionowo.

Awaria sieci gazowej

W przypadku awarii sieci gazowej, np. gdy w pomieszczeniu wyczuwalny jest zapach gazu, należy wyłączyć wszystkie źródła ognia, ewakuować ludzi z zagrożonego laboratorium i otworzyć szeroko okna. W miarę możliwości należy zamknąć główny zawór gazowy.

Porażenie prądem

Porażenie prądem zdarza się niezwykle rzadko w laboratoriach chemicznych. Gdyby jednak do tego doszło, to należy natychmiast wyłączyć instalację elektryczną przez wyłączenie odpowiedniej grupy bezpieczników lub bezpiecznika głównego. Porażonego prądem należy wygodnie ułożyć, a jeżeli nie oddycha, to należy wykonać sztuczne oddychanie (np. przy pomocy aparatu AMBU). Natychmiast należy wezwać pomoc lekarską.

13