zgodność obrazów językowych. Translat jest przykładem zastosowania bezpośredniego odpowiednika frazeologicznego.
P: Ta ustawa jest bardzo trudna pod względem prawnym, ciężko się ją czyta, ale to wszystko jest po to, żeby urzędnik miał czarno na białym dokładnie rozpisaną procedurę, terminy, sposób postępowania. (SW 2005/5,
3)
N: Es ist schwer zu lesen, aber das al/es ist deshalb so, damit der Beamte alles genau schwarz auf weiB hal: Die Prozedur, die Fristen, die Yerfahrensweise. (SW 2005/5, 5)
lp. |
Kryterium formalne |
Kryterium semantyczne |
Kryterium stabilności |
Kryterium strukturalne |
Rodzaj ekwiwalencji |
Strategia |
33. |
wyrażenie |
stabilny |
nominalny grupa przyimkowa |
całkowita |
adaptacja |
Frazeologizm czarno na białym oznacza ‘niezbicie, jasno, w sposób oczywisty, niezaprzeczalny’ (BL 2003: 85). W tłumaczeniu zastosowano ekwiwalent słownikowy schwarz auf weip (PI 1995: 69) - ‘gedruckt, schriftlich’ (Duden11: 690). Wyrażenie nominalne w powyższym przykładzie jest frazeologizmem o zakresie międzynarodowym, powstałym w procesie zapożyczenia. Cechą charakterystyczną tego typu frazeolog izmów jest ich całkowita przekładalność.
P: Czekanie się wydłużyło, więc panowie postanowili szukać pracy na własna reke. (SW 2002/32, 8)
N: Die Suche zog sich weiter hm. und schlie/Jlich beschlossen die Manner. auf eigene Faust Arbeit zu suchen. (SW 2002/32, 8)
lp. |
Kryterium formalne |
Kryterium semantyczne |
Kryterium stabilności |
Kryterium strukturalne |
Rodzaj ekwiwalencji |
Strategia |
34. |
wyrażenie |
niestabilność elementów leksykalnych |
nominalny grupa przyimkowa |
całkowita |
adaptacja |
Frazeologizm na własną, na swoją rękę oznacza 'bez niczyjej pomocy, kontroli, samodzielnie, na własną odpowiedzialność’ (BL 2003: 682). W przekładzie zastosowano ekwiwalent słownikowy auf eigene Faust - (PI 1995: 348) - ‘selbstandig, auf eigene Verantwortung’ (Duden11: 211). Między frazeologizmem polskim a jego niemieckim translatem występuje zgodność formalna przy ekwiwalencji semantycznej.
1.2. Adaptacja + ekwiwalencja maksymalna
Według klasycznego, najczęściej stosowanego podziału23, istnieją trzy rodzaje relacji międzyjęzykowych związków frazeologicznych. Są to: ekwiwalencja całkowita, częściowa lub jej brak. W niniejszej pracy przyjęto 5-cio stopniową skalę oceny poziomu ekwiwalencji, proponowaną przez P. Kostę (1986: 496). Zadecydowały o tym względy merytoryczne, to jest zamiar przeprowadzenia wnikliwej - w miarę możliwości - analizy
23 Por. np. J.A. Czochralski (1977: 165), H. Burger i H. Jaksche (1973: 100).
78