2795178617

Słr. 6.

DZIENNIK BYDGOSKI, piątek, 10 lipea 1925 r

Nr. IM.

Zjazd spółdziafczy w Grudziądzu.

om pomnik Wilhelma, który to z chwilą pow-5tania Polski usunięto. W mtajseu lyui mi&l rzekomo powitać poennik powstańczy, jednakowoż myśl ta zupeinie wygos.a. Biorąc pod uwagę inne tma&ia, musimy xc w&iyuem powiedzieć że mia*u> nasze na budowę pomnika się nie zdobyło. Pomnik ton, który* zauważyć mo-tna nieomal w każdym mieście powinien tu za wszelką cenę powstać tem więcej, te świadczyłby o przebytych chwilach, które wywalczyli nasi bracia w obronie ojczyzny.

Cel tak wzniosły 1 aktualny doznałby wydatnego poparcia bez wyjątku od wszystkich o-bywatelł tak tutejszego miasta jak i okolicy.

Jak rok rocznie tak I w tym roku podczas ciemnych wieczorów pokrywają niektóre zaułki miasta obłoki ciemności. Ceniąc wysoko zasługi p. burmistrza |nkłe położył w ostatnim czasie przy gospodarce mfetskiej. można się spodzie-■ wać że nie omieszka od i w tym wypadku I orzyjść obywatelstwu z udogodnieniem przez I lepsze oświetlenie ulic.

* Z Mogilna.

Jubileusz „Sokola* — zlot okręgowy.

(Od specjalnego sprawozdawcy „Dzień. Bydg")

W niedzielę ubiegłą Mogilno przezywało bardzo wzniosłą chwilę. Miejscowe gniazdo „Sokołów** obchodziło 30-lemią rocznicę swego istnienia i z tej okazji urządzono zlot okręgowy. Ruch panował od samego rana. Przygotowywano się na godne przyjęcie delegacyj, które przybywały na zlot- Miasto samo, ażeby okazać awą sympatję dla Sokolstwa, przystroiło domy w sztandary narodowe i utworzyło specjalny komitet obywatelski.

Mogileńskie gniazdo rozwija się doU dobrze. Mówi o tem hiatorja, jak to« brakło ze strony społeczeństwa wyrozumienia dla młodzieży, która wciągała się pod sztandar sokoli, aby pracować dlu naszego narodu Minęło 30 lat od czaau. Jak na ulicach Mogilna ukazał się pierwszy obywatel — Sokół. Gniazdo przechodziło przez ten okres dolę i niedolę. Zaborcy, znając cele i zadania Polskiego Sokolstwa, starali się ruch ten stłumić w zarodku. Nie braknie dowodów, jak pruscy Żołdacy maltretowali i prześladowali każdego Polaka, który śmiał mówić na głos. Ze Jest i będzie zawsze Polakiem, kochającym swój kraj. żyją jeszcze ci, którzy dla Idei sokolej siedzieli w więzieniach całemi latami lub poświęcali swój dobytek. Czy jednak ich zasługi dla Ojczyzny poniesione nas2o społeczeństwo należycie uszanuje?

O godz. 5 ściśle według programu na zew pobudki rannej zebrała się Brać Sokola, która miała wystąpić z popisami. Chcąc Je dobrze przysposobić, urządzono ćwiczenia próbne.

Gdy Jut przybyły delegacje z Strzelna, Inowrocławia, Żnina, Gniewkowa, Pakości. Gąsawy, Kruszwicy, Trzemeszna, Gębie fi Szczepanowa oraz korporacja miejska Mogilna i miejscowe organizacje, udano się na uroczystą Mszę św. do Klasztoru, którą odprawi! ks. wikary Sobiech.

Wzniosie kazanie wygłosił prof. k*. Kowalski z Trzemeszna. Z kościoła wspaniały pochód przy był na rynek, gdzie druh Gruszczyński prezes okręgowy krótkieml słowy otworzy) zlot. Zaraz potem odbyła się defilada, po której nastąpiła jednogodzinna przerwa. Skromny obiad dla delegacyj odbyt się u p. Klesay.

O godz. 1.30 w południe w ..Domu Katolickim" prezes miejscowego gniazda otworzył uroczyste posiedzenie. Pierwszy przemówił prezes okręgowy dh. Gruszczyński, potem delegat zarządu dzielnicowego z Poznania db. Slołński. W imieniu p. starosty Dębskiego złoty! tyczenia p. Ziółkowski. w imieniu koła miejscowego Cbrz. Dom., Koła Przyjaciół Halerzy nauczyciel p. Wfót, w imieniu Komitetu Obywatelskiego p. Trzciński, następnie przemawiali przedstawiciele prasy, p. Kiszka w imieniu Tow. Powstańców i Wojak., starszy Sokół z Trzemeszna, naczolnik Bractwa Strzeleckiego p. Thiel, prezes cyklistów p. Graj-zer i współzałożyciel mogileńskiego „Sokola" p. Pierzyńekfi. Wszystkim mówcom podziękował prozes miejscowy p. Nowak, który Jednocześnie odczytał nadesłane telegramy g życzeniami.

W przemówieniach uwydatniła się jedna zasadnicza myśl: społeczeństwo powinno więcej popierać wysiłki „Sokolstwa Polskiego*, które ma tak zaszczytną działalność dla dobra naszej Ojczyzny. Po posiedzeniu przy dźwiękach orkiestry pochód udał się na boisko. W pól drogi lunął obfity deszcz i zmusił wszystkich do przerwania popisów, które miAły trwać do wieczora.

Wobec tej niespodzianki na dwóch salach: w „Domu Katolickim* I „Rzeczpospolitej* rozpoczęły się zabawy tanoczne. cieszące się ogrora-nem powodzeniem do białego rana.

Całe poaiedzenio uroczystościowe odbyło się wspaniałe. Jednak do zupełnej harmonii brakło pewnego wyrozumienia. Podczas otwarcia posiedzenia przez pręż?** p. Nowaka tenże powitał wszystkie delegacje I przedstawicieli, wyłuszcza-jąc poszczególnie, a ..zapomniał" ta pewno o prosie. 7AAwalo się, te na tem posiedzeniu przedstawiciele prasy są zupełnie zbyteczni—

Wiadomości z Witkowa.

(Uroczystość Bractwa Strzeleckiego. — Wrażenie z wycieczki do Skorządoo. — Sprawa komunikacji tut powiatowej kolejki. — O pomnik powstańczy. — Oświetlonla ulic.

Tegoroczne Strzelanie tuL Bractwa Strzeleckiego o godność króla kurkowego zakończono w drugie święto Piotra i Pawia wspaniałą u-roczystością. O godzinie 2-głeJ po poł. nastąpił wymarsz na strzelnicę, gdzie przy doskonałej muzyce czas spędzono wesoło do polna w wieczór.

Następnie po uroczystym wręczeniu łańcucha królewskiego nowemu królowi p. SC Knź-mierczakowi nastąpił wymarsz na salę p. Godur-kie wieża, gdzie bawiono aię do rana dnia na-

ftępMfOb

Wysiłki Bractwa Strzeleckiego w celu dalszej rozbudowy parku strzeleckiego obywatelstwo tutejsze nie bardzo popiera — świadczy to, to nielicznie obywatelstwo tutejsze na uroczystość powyżej podaną przybyło, pomimo dość obfitego programu.

W niedzielę, dnia 5 lipca br. urządziło tutejszo Towarzystwo Powstańców I Wojaków z u-działem zaproszonych towarzystw jak: Młodzieży Polskiej, chóru kościelnego i sąsiednich towarzystw Pow. i Woj. wielką wycieczkę do lasu w Skorzęcinie.

Cało nieomal obywatelstwo w wycieczce tej brało udział, tak. że ulice miasta świeciły wprost pustkami,

9

Wyjazd wozami nastąpił punktualnie o godzinie 1.30 ochoczo. z zapałem i prawdziwym humorem, z wesół* ipiewk* w stronę wyznaczonego celu. W lesie z radosna piersi* oddychano ńwieżem, iatowem powietrzem.

Program wycieczki byl dość obszerny 1 zapowiada) »i* imponująco. sam występ tutejszego .Chóru kościelnego" internował ogóL

Tak uroczej zabawie zacz*! przeszkadzać deszcz, musiano niebawem iaa opuścić. Czas ten wosoto spędzony nadspodziewanie szybko zeszedł i Ina tak uroczy musiano pożegnać — wracając z tym samym humorem (chociaż deszcz padał bez miłosierdzia) co poprzednio do ognisk domowych.

Jako punkt dalszy stanowiła łaU/a w sali p. Codurklewieża, która trwała do rana.

Komunikacja tutejszej kolejki. będ*cej własności* powiatu, nowym rozkładem Jazdy została lak utrudniono, io duta częftć obywateli jest zmuszona z Gniezna pieszo wracać mimo dalekiej drogi i to przewałnie przy wieczornym pociągu, który z Gniezna za wcześnie wychodzi Zalecałoby się wobec tego zaprowadzić tutaj na llnji Gniezno—Witkowo autobusy. ^s

W związku z Wystawa Pomorska odbył sie na sali Teatru Miejskiego w Grudziądzu zjazd przedstawicieli ruchu spółdzielczego teiże dzielnicy.

Przewodniczący ziazdu. prezydent miasta Włodek, powitał licznie zebranych gości w imieniu miasta i w Imieniu Wojewody dra Wachowiaka, który dla ważnych przeszkód na zjazd nie mógł przybyć. W swoiem treściwcm przemówieniu wskazał p. Prezydent na obszerne pole działania, jakie leży przed spółdzielczością: bankowość i spółki parcelacyine i budowlane. Przez kooperatywy wzmocni sie żywiół polski gospodarczo i odniesie zwycięstwo we walce z wrogiem.    •

Pierwszy referat wygłosił wicepa-tron Dr. Soydlltz z Poznania. Po przewrocie — tak wywodził referent, zdawało na sie. że dzielnica pruska pod względem organizacji    ekonomiczne!

zabierze inicjatywo w całej Polsce. Tymczasem okazało sie. że spółdzielczość w b. zaborze austriackim i rosyjskim — jakkolwiek w Innych formach, zależnie od warunków gospodarczych, a przedewszystkiem politycznych — również silnie bvła rozwinięta. Nam o-becnie wypada, wiedze o współdziel-czości rozszerzać i lud uświadamiać celem podniesienia    ekonomicznie

kraju.

Przechodząc do tych trzech odłamów spółdzielczości przedwojennej stwierdza referent, ż.e spółdzielczość w b. dziel nicv pruskie! bvła prosta, jednolita, zcentralizowana w Zw. Spółe-k Zarobkowych. W innych zaborach, tak samo na Śląsku Cieszyńskim, nic było tci Jednolitości, a w Kongresówce szła zupełnie luźno i stała pod opieka jednostek poważnych, ponieważ polityka ro-syjska sprzeciwiała sie zrzeszeniem.

Po wojnie na ogólnopolskim zjeździć przewodników Kooperacji w Lublinie ustalono pewne wspólne zasady na cała Polskę. Koncepcja dra Stefczyka u-Iworzenin Związku Związków na cała Polskę nie przyszła niestety do skutku.

— Kara pszczelnie twa. Staraniem (>. Rem boisk lego referenta Ministerstwa Kolei Żelaznych, odbył aię dnia 3 I 4 lipca dwudniowy kurs pazczelnfciwa na Bydgoszcz l okolicę, dla interesujących aię hodowlą pszczół w gmachu b. dyrekcji kolejowej w Bydgoszczy.

Imieniem dyrekcji kol. Gdańskiej otworzył kurs starszy sekretarz p. Krejt, witając refe-ronta M. K. Ż. i uczestników kursu, tycząc biorącym udział w kursie jak najlepszego wyniku. Następnie udzielając głosu referentowi oddal mu kierownictwo kursu.\

Referent wyjaśnił obecnym cci kursu, podkreślając korzyści, wynikające z zajmowania aię hodowlą pszczół. Przy końcu swego przemówienia podał projekt utworzenia Koła Kolejowe*w. miłośników pszczelnie twa. zachęcając zarazem do współpracy z Jut istnfcjącem miejscowym Towarzystwem Pszczelarakłcm. Referent, mając na uwadze to ze nie wszędzie można oddawać się hodowli pszczół, zachęcał przyszłych członków mającego się utworzyć koła, aby zarazem wprowadziły w Kole hodowlę drobnego Inwentarza I ogrodnictwa

Po przemówieniu wygłosił p. referent wykłady na temat: Rozwój pssczelnlctwa w Polsce o rodzinie pszczół i systemie uli, podkormlaole pszczół, o ulach rozmaitego rodzaju, objaśnienia dotyczące utycia przy barów pszczelarskich i uli.

Po wygłoszeniu każdego referatu wywiązywała się dyskusja. Na stawiane pytania dawał p referent wyjaśnienia. W drugim dniu kursu zarządził p. referent statystykę uczestników .kur

Za czuaów niemieckich Mai w dawniejszym offroazie _Kafeen(drten~ obecnie ogród uł grud-

Spółdzielczości polskie! przeciwstawiała sie kooperatywy mnieiszości narodowych. których jest na 700 000 członków około 2000. .

Drugi referat wygłosił ks. senat ot Bolt. daiec ogólny pogląd na rozwój polskich Kas pożyczkowych na Pomorzu i w Wielkopolsce. Pierwsze spółdzielnio tego rodzaju powstały w r. 1864 w Brodnicy i Golubiu. Praca była utrudniona wobec braku odpowiednich ludzi, braku jednolitości, braku ustaw a często zrozumienia. Te wszystkie trudności pokonał ks. Szamarzewski, wprowadzając spółdzielczość na właściwo tory. Zasługa na i większo zaś ks. Wawrzyniaka polega na tem, że zdołał mimo trudności wszystkie spółki zjednoczyć w Banku Związku. A co znaczy lodność i karność w życiu spolecznem. tego dowodom sa sukcesy we walce z liakatyzmem o ziemie, któraśmy iedy/-nie za pomocą spółdzielni wygrać zdołali. a kto test panem ziemi, ten iest panem losu narodu. _t|

Trzeci referat na temat „Widoki rozwoiu spółdzielczości w Polsce*⁴ wygłosi! ks. senator AriamskL Wojna, a późniei dewaluacja poderwały katastrofalnie rozwój spółdzielni i stanęliśmy niemal wobec ruiny. Kapitał zakładowy naszych spółdzielni zmniejszył sie z 590 milionów zŁ na 370 000 zł. Potrzebowaliśmy dużo' pracy. abv wybrnąć i przetrwać te ciężkie czasy, bo spółdzielczość iest instytucja tylko na czasy normalne. Niektóre spółki, gónioc za zyskami w zamccie powojennym, a pracując na zasadach niezdrowych, upadły zupełnie. Wchodzimy z wolna w okres stabilizacji. - Obowiązkiem społeczeństwa iest gromadzić oszczędności w* bankach, które sa puste. W ten tylko sposób nastani naprawa przesilenia gospodarczego, wtenczas tylko będzie można udzielać pożyczek, tyle bowiem uświadomienia iest w narodzie, że z próżnego nikt nie naleje.

-skL.

su i posiadania przoz tychże Hoże) uli. Przysną-pśono następnie do założenia kola pod nazwą: „Koło Kolejowców-Mliośników Pszczela.clwa. O gradnictwa i Hodowli Drobnego Inwentarza na Bydgoszcz I okolicę", oraz do wyboru opiekuna Kolo w osobie inż. p. Kaweckiego, i jego zastępcy p. Klickicgo zawiadowcy odcinka dróg 1 kl Zwiedzono potem pasiekę głównego kasjera w Magistracie p. Wrońskiego na Wilczaku. Po zwiedzeniu wygłosił p. referent wykład o hodowli matek w ulach weselnych.

Kończąc dwudniowy kura zachęcał p. referent do licznego wstępowania i popierania nowo utworzonego Koła.

Ministerstwo Kolei zbudowało wagon poka zowy, w którym znajdują aię różne prz. rządy bartnlcze dla zaznajamiania uczestników kursu. Odbywa aię również w wagonie sprzedaż narzędzi pszczelarskich kolejowcoin po cen*rn własnych. • Również będą dla kolejarzy produkowane ule z odpadków drzewnych w warsztatach kolejowych w NowoAwięrianach za Wilnem. Ministerstwo Kolei, rozumiejąc doniosłość zainteresowania pszczolnictwem. ogrodnictwem I hodow*ą drobnego rasowego drobiu, będzie swych pracowników wspierać jak literaturą tak i drobneroi na-zędziatni.

Szkoda wielka, to na nasz dwudniowy kura nie można było znaleść prelegentów z dziedziny ogrodnictwa* hodowli drobiu i drobnego inwentarza, gdyt odpowiedni profesorowie za szkół rolniczych, byli na wakacjach.

Powódź.

Z Inspekcji Dróg Wodnych telefonuj* nam: Od godziny G- tej wieczorem dnia wczorajszego do dzisiaj godziny 6-tcj rano stan wody wynosi! w Brdyujściu 6,90 — 6,92 cm.

Ód wczoraj rozpoczęła sip kulminacjo, po której mu nastąp i opadanie wody w stosunku 20 cm. na dobę.

I    * * *

Grobla pod Solcem przerwana.

W Czernowie (kolo Solca) przerwała Wisła dziś w nocy groblo na przestrzeni 30 metrów. *

Stan bardzo groźny!

Sekcja ratunkowa z Bydgoszczy i Torunia są na miejscu.

* * *

Kryzys powodzi przoniósł sic obecnie na odcinek dolnego brzegu Wisły. Dnia 7 t. i. wczoraj szczyt taki przechodzi pod Toruniem dziś znaiduie sic w Grudziądzu jutro w Tczewie zaś w soboto spłynie inż do Bałtyku.

. ...

W Warszawie woda w dalszym ciągu powolnie opada. Po dwóch dniach poziom Wisły pod Warszawa obniżył sic o 17 cm. Szybszego spadku wód na razie nie można sie spodziewać, ponieważ. po ostatnich deszczach napływ wód z górskich dopływów pie ustaie.

Baczność!!!

— Liga morska i rzeczna. Organizacyjne zebranie Ligi morskiej i rzecznej. na które przybędzie delegat z Warszawy. odbędzie sie W dniu 13 lipca 'poniedziałek) w auli Szkoły Przemysłowej (ul. Św. Tróicy 12) o godz. 7 wieczorem.

Wszyscy, którym leży na sercu iak-naiszybszc wykorzystanie morza i dróg wodnych, a szczególniej przedstawiciele przemysłu i handlu, proszeni sa o lak najliczniejsze przybycie.

Komitet Organizacyjny: Starosta Nio-fiolowski. prezydent miasta Dr. Śliwiński. prezes poczt i telegr. inz. Zakrzewski. dyrektor Siemiradzki, komandor Skrownczewskl. inż. Wdziekonski. syndyk Izby Przem -Ilandl. Buczkowski, A. B. Lewandowski i Dr. Szymański.

Jeszcze sprawa p.Spitzera.

„Słowo Pomorskie", gwałtownie endeckie pismo w Toruniu, strasznie się znowu na nas rozsierdziło o artykuł pod tytułem „Polityka wielkiej gęby". Pisze, jakobyśmy w artykule naszym walczyli „nlewybrodnemi argumentami, wyzwiskami, insynuacją, i niemądrą logiką", — ono zaś widocznie sądzi, że jego argumenty są — wybredne, bo polegają na przewracnniu kota w miechu.

Przy tej okazji wychodzi na jaw stary żal, żeśmy przed 2 laty tak ostro zwalczali endecką wielkość, ministra-szarla-lana Kucharskiego, którego „cudowne*⁴ rządy powinny na wieczne czasy być u-trwalone w księgach Odrodzonej Polski, aby ludzi podobnych Kucharskiemu zda* lęka trzymać od rządów.

„Słowo Pomorskie" ma wciąż jeszcze nabożeństwo do Kucharskiego, czem się serdeczny żal jego do nas tłumaczy — podobnie zresztą, jak innych endeckich pism, które patrjotyzm wzięły w wyłączną dzierżawę.

Co do rzeczy samej, to nadmieniamy, że gazety endeckie przedstawiły tak rzecz samą. Jak osobę p. Spitzera w fał* szywem świetle. Jak dalece, dowie się społeczeństwo z oświodczenia Klubu Chrzęść. Demokracji, które ukaże się w numerze niedzielnym.

„Słowo Pomorskie" przemilcza skwapliwie fakt, że Jogo przyjaciele polityczni w miejscowości, o czem wiedzieć musi. przeprowadzili, a w Bydgoszczy chci U przeprowadzić kombinację wyborczą przy wyborach członków Magistratu z klubem niemieckim, a!e im się nie u-dało, stąd ich gniew. „Słowo Pomuf daj© mu naturalnie chętnie wyraz zo względów konkurencyjnych i wali w nas z całej siły prawdziwie po endecku. Nie bardzo nas to przeraża, bo już silniejsze tarany (nie barany) w nas waliły — bear szkody dla nas.

\