Do badań, dotyczących instrumentów oddziaływania instytucji na rynek, zaliczamy badania związane z produktem lub usługą, polegające na analizie relacji między potrzebami korzystających z danego produktu lub usługi a funkcjami i właściwościami tego produktu lub usługi. Badania te dostarczają informacji na temat:
• potrzeb konsumentów w ujęciu jakościowym, ich ewolucji i kierunkach zmian
• stopnia dostosowania danego produktu lub usługi do potrzeb klientów i potencjalnych klientów
• stosunku konsumentów do właściwości produktu lub usługi
• stopnia zaspokajania potrzeb przez produkt lub usługę w stosunku do potencjalnego popytu.
Badania potrzeb i popytu, obejmujące analizy postępowania klientów oraz potencjalnych klientów na rynku, ich zwyczajów dotyczących korzystania z produktów lub usług, analizy wielkości potencjalnego rynku oraz badania segmentacyjne należą do grupy badań, dotyczących warunków działania instytucji3.
Analizę potrzeb można zaliczyć do badań rezultatów działania instytucji, gdy koncentruje się na badaniu wizerunku instytucji w oczach konsumentów i innych uczestników rynku, dotyczącym m.in. sposobu postrzegania instytucji przez uczestników rynku w kontekście zaspokajania przez nią potrzeb klientów.
Celem wszystkich badań - bez względu na zakres tematyczny, którego dotyczą - jest nie tylko ustalenie, jak kształtowały się w przeszłości i jak prezentują się obecnie zjawiska, zachodzące w obrębie wyżej wymienionych obszarów, lecz także zidentyfikowanie istniejących trendów i tendencji oraz dokonanie na tej podstawie prognozy na przyszłość.
Pod względem częstotliwości ich prowadzenia badania dzielimy na:
• badania ciągłe (stałe), prowadzone systematycznie i mające na celu wykrywanie potencjalnych zagrożeń ze strony konkurentów lub identyfikowanie pojawiających się na rynku szans
• badania okresowe, prowadzone regularnie w pewnych odstępach czasu, które służą analizie konkretnego zjawiska
1 Garbarski L.. Rutkowski I., Wrzosek W., Marketing, PWE, Warszawa 1994, s. 133-134.
5