2906542806

[U]    METABOLIZM AMINOKWASÓW ROZGAŁĘZIONYCH    151

z dziećmi zdrowymi. Również pomimo normalnego poziomu insuliny we krwi często cierpią na hipoglikemię (36).

Pozostaje sprawą nierozwiązaną, jaka część 2-ketokwasów pochodzących z aminokwasów rozgałęzionych jest utleniania w komórce mięśniowej, a jaka zostaje uwalniania z mięśni do krwi. Z jednej strony istnieje bowiem pogląd, że są one w stosunkowo małym stopniu uwalniane do krwi (22, 71), z drugiej zaś strony wydaje się, że w pewnych warunkach może następować względnie znaczny wzrost ich poziomu we krwi i w tym przypadku 2-ketokwasy są metabolizowane w wątrobie (31). Wykazano, że po inkubacji przepony szczura z leucyną następuje duże nagromadzenie kwasu 2-ketoizokapronowego w środowisku inkubacyjnym. Stwierdzono też po podaniu szczurom pokarmów zawierających dużo aminokwasów rozgałęzionych znaczny wzrost poziomu rozgałęzionych 2-ketokwasów w osoczu (31). Łącznie ze znanymi danymi, że homogenaty lub izolowane mitochondria z wątroby szczura aktywnie utleniają każdy z trzech rozgałęzionych 2-ketokwasów (17, 45, 72, 73), wydaje się, że przy wzroście podaży rozgałęzionych aminokwasów wątroba odgrywa istotną rolę w oksydacyjnej dekarboksylacji rozgałęzionych 2-ketokwasów.

III-2. Glukoneogeneza

Na temat udziału aminokwasów rozgałęzionych w glukoneogenezie wiemy stosunkowo niewiele i, co więcej, dostępne dane nie są zgodne. Propionylo-CoA, będący pośrednikiem przemian kilku aminokwasów stanowi substrat glukoneogenezy, co wykazano w skrawkach kory nerki (74) i perfudowanej wątrobie szczura (68, 75). Stwierdzono, że glukoneogeneza z propionianu w skrawkach wątroby szczura jest o 30% niższa niż z alaniny i około 2,5 raza niższa niż z pirogronianiu (68). W doświadczeniach z perfuzją wątroby szczura propionianem uzyskano podobne wyniki (75). Stwierdzono ponadto, że dodatek oleinianu do środowiska perfuzyjnego powodował nieznaczną stymulację syntezy glukozy z propionianu (76). Natomiast podając w roztworze perfuzyjnym walinę i izoleucynę uzyskiwano bardzo niską produkcję glukozy z tych prekursorów (68, 75). Badania przy użyciu izolowanych hepatocytów i zastosowaniu wysokich stężeń izoleucyny i waliny potwierdziły także niską wydajność glukoneogenezy z tych aminokwasów (55). Tłumaczyć to można małą przepuszczalnością błony hepatocytów dla rozgałęzionych aminokwasów (68) oraz nieznaczną szybkością transaminacji, która z kolei może ograniczać dalszy metabolizm tych aminokwasów w komórce wątroby. Aktywność transami-nazy leucyny w wątrobie wynosi około 7—10% aktywności tego enzymu w innych tkankach (31). W sumie czynniki te sprawiają, że glukoneogeneza z aminokwasów rozgałęzionych jest 12—20 razy niższa niż z mleczanu z pirogronianem (Tabela 3) i 5—9 razy niższa niż z pirogronianu (68). Orni-